Jan Duns Szkot

Jan Duns Szkot

Jan Duns Szkot (łac. Johannes Duns Scotus), urodzony w 1266 roku w Duns w Szkocji, był filozofem, teologiem i duchownym katolickim. Jako członek Zakonu Franciszkanów wykładał na uniwersytetach w Cambridge, Oksfordzie i Paryżu. Uznawany za błogosławionego Kościoła katolickiego, znany jest również jako „doktor subtelny”.

Życiorys

Duns Szkot odbył nowicjat w 1280 roku, po czym studiował w Szkocji i Anglii. Święcenia kapłańskie otrzymał w 1291 roku, a w latach 1293-1296 uczył się na Uniwersytecie Paryskim. W 1303 roku został wydalony z Paryża za odmowę poparcia Filipa IV w sporze z papieżem. Po powrocie uzyskał tytuł magistra teologii i w 1307 roku osiedlił się w Kolonii, gdzie zmarł 8 listopada 1308 roku.

Poglądy i praca badawcza

Duns Szkot zapoczątkował kierunek myślenia znany jako skotyzm, będący alternatywą dla tomizmu. Jego filozoficzna synteza, określana jako „droga Szkota”, stanowiła spekulatywną refleksję nad różnymi koncepcjami filozoficznymi.

Logika

W logice Szkot zwrócił uwagę na sprzeczność jako podstawę wnioskowania. Zauważył, że z dwóch sprzecznych zdań można wyciągnąć każde inne, co podkreśla, że logika nie może tolerować sprzeczności, aby nie stała się bezużyteczna.

Teologia

W swoich dziełach, takich jak „Ordinatio” i „Lectura”, Duns Szkot zajął się teologią mariologiczną. Jako pierwszy argumentował, że Maryja została zachowana od grzechu pierworodnego dzięki zbawieniu uprzedzającemu, co miało istotny wpływ na teologię chrześcijańską.

Kult

Jan Paweł II ogłosił Dunsa Szkota błogosławionym w 1991 roku, a jego liturgiczne wspomnienie obchodzone jest 8 listopada.

Dzieła

• De Primo Principio (Traktat o Pierwszej Zasadzie)