Jan Aleksander Ludwik Karłowicz
Jan Aleksander Ludwik Karłowicz (1836–1903) był polskim etnografem, muzykologiem i językoznawcą, członkiem Akademii Umiejętności oraz Towarzystwa Muzeum Narodowego Polskiego w Rapperswilu. Pochodził z rodziny szlacheckiej, a jego edukacja obejmowała studia na uniwersytetach w Moskwie, Paryżu, Heidelbergu oraz Berlinie.
Życiorys
Urodził się w Subortowiczach. Po ukończeniu gimnazjum w Wilnie, studiował filologię i historię w Moskwie, a następnie kontynuował edukację w Paryżu i Heidelbergu. W 1866 roku obronił doktorat na Uniwersytecie Berlińskim. Pracował m.in. jako kancelista w Wilnie oraz krótko w warszawskim Konserwatorium Muzycznym.
Karłowicz był żonaty z Ireną Sulistrowską, z którą miał czworo dzieci, w tym znanego kompozytora Mieczysława. W latach 70. XIX wieku aktywnie działał na rzecz samopomocy społecznej na Litwie. W obliczu rusyfikacji sprzedał majątek Wiszniewo i przeniósł się z rodziną do Heidelbergu, Drezna, Pragi, a ostatecznie do Warszawy.
Działalność naukowa
Od 1887 roku był członkiem korespondentem Akademii Umiejętności. Należał do licznych towarzystw naukowych, w tym Poznańskiego Towarzystwa Przyjaciół Nauk oraz American Folklore Society. W 1888 współtworzył Muzeum Etnograficzne w Warszawie.
Jego badania dotyczyły folkloru, etnografii muzycznej i języka polskiego. Wraz z innymi naukowcami opracował największy do połowy XX wieku Słownik języka polskiego, a także badał etymologię imion oraz legendy ludowe. Opisał wiele ludowych instrumentów muzycznych i zaproponował nowy sposób znakowania nut.
Publikacje
Karłowicz był autorem wielu prac naukowych, w tym:
- O Żydzie wiecznym tułaczu (1873)
- O języku litewskim (1875)
- Słownik gwar polskich (1900–1911)
- Systematyka pieśni ludu polskiego (1885)
Współpracował z miesięcznikiem „Wisła” i prowadził wykłady z etnografii w Warszawie.
Śmierć i dziedzictwo
Jan Karłowicz zmarł 14 czerwca 1903 roku w Warszawie i został pochowany na cmentarzu Powązkowskim. Jego liczne prace i działalność naukowa pozostają ważnym wkładem w polską etnografię i muzykologię.
