Jajko – podstawowy produkt spożywczy
Jajko jest istotnym składnikiem wielu potraw i bogatym źródłem składników odżywczych. W Polsce najczęściej spożywa się jaja kurze, ale dostępne są także jaja kacze, gęsie, przepiórcze i indycze. Jaja rybie, takie jak kawior, uznawane są za przysmak.
Właściwości fizykochemiczne i odżywcze jaj kurzych
Przeciętne jajo kurze waży około 50 g. Składa się głównie z wody (74,8%), białka (12,6%) oraz tłuszczu (10,0%), a także zawiera witaminy A, D i B. Wartość kaloryczna 100 g jaj to 147 kcal.
Jaja w kulinariach
Jaja są używane zarówno jako potrawy samodzielne, jak i składniki w różnych daniach. Oto przykłady potraw:
Potrawy samodzielne
- Jajka smażone: jajko sadzone, jajecznica, omlet.
- Jaja gotowane: jajko na miękko, na twardo, w koszulce, herbaciane.
- Inne: stuletnie jajo, jajko kiszone, balut, kogel-mogel.
Jako składniki potraw
Jaja są kluczowym składnikiem w ciastach, deserach, sosach, nadzieniach i napojach, takich jak likiery i koktajle.
Zbuk i kategoryzacja jaj kurzych w Polsce
Zepsute jajko nazywane jest „zbukiem”. W Polsce jaja klasyfikuje się na kilka kategorii:
Klasy jaj
- Klasa A: Jaja świeże, czysta skorupka, wysokość komory powietrznej do 6 mm.
- Klasa A-Ekstra: Jaja nie starsze niż 9 dni, wysokość komory powietrznej do 4 mm.
- Klasa B: Jaja drugiej klasy, wysokość komory powietrznej do 9 mm.
- Klasa C: Jaja niesortowane, przeznaczone dla przemysłu.
Oznakowanie na skorupce jaj klasy A
Klasa A musi być oznaczona kodem systemu chowu, który wskazuje sposób hodowli kur:
- 0 – produkcja ekologiczna
- 1 – chów na wolnym wybiegu
- 2 – chów ściółkowy
- 3 – chów klatkowy
Klasyfikacja według masy
Jaja klasy A klasyfikowane są według wagi:
- XL – bardzo duże: 73 g i więcej
- L – duże: 63 g do 73 g
- M – średnie: 53 g do 63 g
- S – małe: poniżej 53 g
