Izabela Lubomirska
Izabela Lubomirska, właściwie Elżbieta z Czartoryskich Lubomirska, urodziła się 21 maja 1736 roku w Warszawie, a zmarła 25 listopada 1816 roku w Wiedniu. Była księżną, mecenasem i kolekcjonerką sztuki okresu rokoka oraz posiadaczką starostwa wiślickiego od 1789 roku. Córka Augusta Aleksandra Czartoryskiego i Marii Zofii Sieniawskiej.
Życiorys
Izabela była żoną marszałka wielkiego koronnego Stanisława Lubomirskiego i matką czterech córek: Julii Potockiej, Konstancji Rzewuskiej, Izabeli Potockiej oraz Aleksandry Potockiej. W jej posiadaniu znajdowały się m.in. pałac w Wilanowie, pałac w Ursynowie (znany jako Rozkosz) oraz pałacyk Mon Coteau na Mokotowie.
Była zaangażowana w działalność polityczną, początkowo wspierając Stanisława Augusta Poniatowskiego, a później ostro go krytykując. Po niepowodzeniach politycznych przeniosła się do Paryża, a w trakcie rewolucji przebywała w Wiedniu. Wyróżniała się również jako opiekunka włościan.
W 1783 roku została członkinią loży adopcyjnej Dobroczynność. Była inicjatorką przeniesienia Gimnazjum do Brzeżan, przekazując na ten cel pięć pomieszczeń w ratuszu.
Izabela Lubomirska zmarła w Wiedniu, a jej ciało pochowano na cmentarzu w Währing. W 1885 roku jej trumna została przeniesiona do kościoła parafialnego w Łańcucie, gdzie wzniesiono jej pomnik z białego marmuru kararyjskiego, fundowany przez hr. Alfreda Potockiego.
Bibliografia
- Aldona Cholewianka-Kruszyńska: Portrety i wizerunki księżnej Marszałkowej, Łańcut: Wydawnictwo Muzeum – Zamek w Łańcucie, 2016.
- Jerzy Michalski: Izabela Lubomirska z Czartoryskich (1736–1816). W: Polski Słownik Biograficzny, Wrocław – Warszawa – Kraków: Zakład Narodowy im. Ossolińskich, 1972.
