Ita Maria Kozakiewicz
Ita Maria Kozakiewicz (łot. Ita Marija Kozakeviča; ur. 3 lipca 1955 w Rydze, zm. 28 października 1990 w Gaecie) była polską działaczką społeczną na Łotwie, deputowaną do Rady Najwyższej Łotwy oraz założycielką Związku Polaków na Łotwie.
Życiorys
Ita Kozakiewicz urodziła się w rodzinie, która po powstaniu 1863 roku osiedliła się na Łotwie. Jej ojciec był Polakiem, a matka Łotyszką. W latach 1962–1974 uczęszczała do francuskojęzycznej szkoły w Rydze, a następnie studiowała na Państwowym Uniwersytecie Łotewskim, gdzie uzyskała dyplom w dziedzinie romanistyki.
Po studiach pracowała w ryskim wydawnictwie „Liesma” jako korektor i była dziennikarką w piśmie „Twórczość Ludowa”. Panowała nad wieloma językami, w tym łotewskim, rosyjskim i polskim, a także hiszpańskim, niemieckim, białoruskim, ukraińskim i gruzińskim, specjalizując się w tłumaczeniach.
Już w czasie studiów angażowała się w działalność mniejszości polskiej w Łotwie. W 1989 roku została prezesem Towarzystwa Społeczno-Kulturalnego Polaków na Łotwie, a w 1990 roku współzałożyła Związek Polaków na Łotwie, którego szefowała. Działała również w Związku Stowarzyszeń Narodowo-Kulturalnych Łotwy, który obecnie nosi jej imię.
W 1988 roku przystąpiła do Łotewskiego Frontu Ludowego, angażując się w walkę o niepodległość Łotwy. W 1990 roku została wybrana do Rady Najwyższej, gdzie zajmowała się sprawami mniejszości narodowych i była przewodniczącą Komisji Praw Człowieka. Wzięła udział w głosowaniu za niepodległością Łotwy 4 maja 1990 roku.
Po tragicznej śmierci w wyniku utonięcia we Włoszech, pozostawiła po sobie trwały ślad w historii Łotwy i wśród Polaków. Jest patronką polskiej szkoły średniej w Rydze, a w 2022 roku odsłonięto jej pomnik w Jēkabpils. Jej imię nosi również ulica w Rydze.
Upamiętnienie
- Patronat polskiej szkoły średniej w Rydze
- Pomnik odsłonięty w Jēkabpils w 2022 roku
- Nadanie imienia Ity Kozakiewicz ulicy w Rydze w 2024 roku
Ita Kozakiewicz była osobą szanowaną zarówno przez Polaków, jak i Łotyszy, a jej działalność została uhonorowana pośmiertnie Krzyżem Komandorskim z Gwiazdą Orderu Zasługi RP w 2001 roku.
