Irlandzka Wojna o Niepodległość
Irlandzka wojna o niepodległość była konfliktem zbrojnym toczącym się w latach 1919–1921 pomiędzy armią Republikańskiej Armii Irlandzkiej (IRA) a brytyjskimi siłami zbrojnymi. Wojna ta miała charakter guerilla, a jej celem było uzyskanie niepodległości Irlandii.
Siły i Straty
W pierwszych miesiącach wojny IRA dysponowała 15 tys. żołnierzy, podczas gdy brytyjskie siły liczyły 50 tys. żołnierzy, wspieranych przez Ulster Volunteer Force. Straty obu stron były znaczne:
- Straty IRA: 550 żołnierzy oraz 750 cywilów.
- Straty brytyjskie: 261 żołnierzy, 410 policjantów z Royal Irish Constabulary oraz 43 rezerwistów z Ulster Special Constabulary.
Reakcja Brytyjczyków
W odpowiedzi na działania IRA, brytyjskie władze wprowadziły surowe środki, w tym aresztowania i godziny policyjne. Takie działania doprowadziły do eskalacji przemocy ze strony IRA, która odpowiadała zamachami oraz egzekucjami zdrajców.
Kluczowe Wydarzenia
Jednym z najbardziej wstrząsających incydentów miało miejsce 21 listopada 1920 roku. Tego dnia IRA zlikwidowała 13 agentów tajnej służby brytyjskiej, znanych jako Cairo Gang. W odpowiedzi, brytyjskie oddziały Black and Tans otworzyły ogień do kibiców na stadionie Croke Park, zabijając 12 osób w tzw. „krwawej niedzieli”. Dziesięć dni później, 17 brytyjskich żołnierzy zginęło z rąk IRA.
Autonomia i Traktat
Pod koniec 1920 roku, pod wpływem międzynarodowej opinii publicznej, premier Wielkiej Brytanii Lloyd George zaproponował projekt autonomii dla Irlandii. Plan zakładał podział kraju na dwie części, co spotkało się z silnym sprzeciwem mieszkańców. W wyborach, które miały miejsce pomimo trwającej wojny, dominującą rolę odegrała proniepodległościowa partia Sinn Féin.
Chociaż wielu Irlandczyków poparło Traktat, który dawał jedynie status dominium, część bojowników IRA (tzw. IRA antytraktatowa) zdecydowała się kontynuować walkę o pełną niepodległość i zjednoczenie Irlandii.
