Imre Nagy – Biografia
Imre Nagy (ur. 7 czerwca 1896 w Kaposvárze, zm. 16 czerwca 1958 w Budapeszcie) był węgierskim politykiem komunistycznym i premierem Węgier podczas rewolucji węgierskiej w 1956 roku. Pochodził z chłopskiej rodziny, a po zakończeniu nauki pracował jako ślusarz.
Wczesne życie i kariera
W czasie I wojny światowej służył w armii austro-węgierskiej, gdzie został ranny i wzięty do niewoli przez Rosjan. W obozie jenieckim na Syberii związał się z ruchem komunistycznym. Po rewolucji październikowej walczył w Armii Czerwonej i podjął działalność w Węgierskiej Republice Rad.
W 1929 roku wyemigrował do ZSRR, gdzie w okresie terroru Wielkiej Czystki działał jako agent NKWD. W trakcie II wojny światowej prowadził działalność szkoleniową i propagandową wśród węgierskich jeńców wojennych.
Rola w rządzie
Po zakończeniu wojny, od 1944 roku był ministrem rolnictwa w rządzie węgierskim, a w latach 1953–1955 premierem. Po usunięciu z partii w 1955 roku, powrócił na stanowisko premiera w czasie powstania węgierskiego 24 października 1956 roku. Jego rząd wprowadził reformy, takie jak:
- ogłoszenie neutralności Węgier
- wystąpienie z Układu Warszawskiego
- anulowanie systemu jednopartyjnego
- rozwiązanie policji politycznej AVH
Jednak 4 listopada 1956 roku Armia Radziecka wkroczyła na Węgry, a Nagy schronił się w jugosłowiańskiej ambasadzie. Jego reformy zostały zahamowane, ale nie udało się przywrócić pełnego stalinizmu w kraju.
Śmierć i rehabilitacja
W kwietniu 1957 roku Nagy został aresztowany w Rumunii, a po tajnym procesie skazany na karę śmierci. Został stracony 16 czerwca 1958 roku i pochowany w anonimowym grobie. Po jego śmierci stał się symbolem oporu przeciwko prosowieckiej dyktaturze na Węgrzech.
W 1989 roku, podczas uroczystości pogrzebowych, w których uczestniczyło około 250 tys. ludzi, Nagy został formalnie rehabilitowany. O jego życiu powstał film Niepochowany w reżyserii Márty Mészáros, w którym główną rolę zagrał polski aktor Jan Nowicki.
