Operacja Joint Endeavour
Operacja Joint Endeavour, prowadzona przez międzynarodowe siły wojskowe Implementation Force (IFOR) pod dowództwem NATO, miała miejsce w Bośni i Hercegowinie od 20 grudnia 1995 do 20 grudnia 1996. Misja została zlecona na mocy mandatu ONZ i miała na celu wdrożenie postanowień układu pokojowego w Dayton.
Historia
Rada Bezpieczeństwa ONZ upoważniła NATO do realizacji układu pokojowego w Bośni, co doprowadziło do powołania IFOR. W skład sił weszły jednostki NATO oraz uczestniczące państwa, w tym Egipt, Malezja i Pakistan. Głównym celem operacji było zapewnienie bezpieczeństwa podczas realizacji planu pokojowego, kontrolowanie spornych terytoriów oraz rozbrojenie stron konfliktu. Mimo pokojowego charakteru misji, wojska IFOR były zaangażowane w działania zbrojne, w tym w odpowiedzi na ataki serbskich oddziałów.
Zadania sił IFOR
- Bezpieczne wdrożenie programu pokojowego z Dayton
- Zapewnienie przestrzegania zawieszenia broni
- Zabezpieczanie przekazania kontroli nad spornymi terytoriami
- Rozbrojenie ciężkiego uzbrojenia i demobilizacja sił
- Kontrola granic oraz zapewnienie bezpieczeństwa terenów przygranicznych
- Wsparcie w wycofaniu sił ONZ
- Kontrola przestrzeni powietrznej nad Bośnią i Hercegowiną
Po zakończeniu mandatu misji w 1996 roku, NATO rozpoczęło nową operację pod nazwą Stabilization Force (SFOR).
Struktura organizacyjna
IFOR składało się z trzech dowództw komponentów oraz trzech wielonarodowych dywizji wojsk lądowych:
- Dowództwo Sił Implementacyjnych – adm. Leighton W. Smith Jr. (Sarajewo)
- Dowództwo Komponentu Lotniczego – gen. broni Micheal E. Ryan (Vicenza)
- Dowództwo Komponentu Morskiego – adm. Mario Angeli (Neapol)
- Dowództwo Komponentu Lądowego – gen. broni Michael Walker (Ilidža)
- Wielonarodowa Dywizja Północ – gen. dyw. William L. Nash (Tuzla)
- Wielonarodowa Dywizja Południowy-Zachód – gen. dyw. Mike Jackson (Banja Luka)
- Wielonarodowa Dywizja Południowy-Wschód – gen. dyw. Rideau (Mostar)
W kulturze
Polscy żołnierze IFOR zostali przedstawieni w dramacie wojennym „Demony wojny według Goi” z 1998 roku oraz w filmie „Peacemaker”.
