Ibn Chaldun
Ibn Chaldun (1332-1406) był arabski filozofem, historykiem i prekursorem socjologii, politologii oraz ekonomii. Jego najważniejszym dziełem jest Al-Mukaddima, w którym krytykował błędy innych historyków i przedstawiał teorię społecznej zmiany, podkreślając znaczenie więzi grupowej, znanej jako asabija.
Życiorys
Ibn Chaldun urodził się w Tunezji w rodzinie Banū Chaldūn, która miała korzenie w Sewilli. W swojej autobiografii, At-Tarif bi-Ibn Chaldun wa-rihlatihi gharban wa-szarkan, opisał swoje życie, jednak nie ujawniał wielu szczegółów osobistych. Jego rodzina przeniosła się do Ceuty w północnej Afryce w wyniku rekonkwisty. Ibn Chaldun pracował dla różnych władców, a jego kariera polityczna była pełna zwrotów akcji, w tym aresztowania i powrotu do władzy.
Edukacja
Dzięki wysokiej pozycji rodziny, Ibn Chaldun mógł uczyć się u najlepszych nauczycieli w Afryce Północnej. Otrzymał klasyczne muzułmańskie wykształcenie, obejmujące Koran, język arabski oraz prawo islamskie. W wieku 17 lat stracił rodziców w wyniku pandemii „czarnej śmierci”.
Kariera polityczna
- Pracował jako sekretarz sułtana Hafsydów w Tunisie.
- Po przeniesieniu do Maroka, pełnił funkcję katib al-alama w kancelarii.
- Był więziony przez 22 miesiące z powodu politycznych intryg.
- Później działał na dworze sułtana Nasrydów w Grenadzie.
Dzieła
Główne dzieło Ibn Chalduna, Kitab al-ibar, pierwotnie miało przedstawiać historię Berberów, ale ostatecznie stało się uniwersalną historią ludzkości. Al-Mukaddima jest uznawana za najważniejszą część jego pracy, gdzie Ibn Chaldun analizuje przyczyny awansu i upadku dynastii, odchodząc od tradycyjnego podejścia historycznego.
Teoria asabija
W swojej pracy Ibn Chaldun wprowadza pojęcie asabija, które odnosi się do więzi grupowych i solidarności, kluczowych dla zrozumienia dynamiki władzy i cywilizacji. Argumentuje, że silna asabija prowadzi do sukcesów politycznych, podczas gdy jej osłabienie skutkuje upadkiem cywilizacji.
Recepcja
Idee Ibn Chalduna miały wpływ na rozwój teorii socjologicznych i politycznych w Europie. Jego prace są analizowane i interpretowane przez badaczy jako fundament nowoczesnej nauki historycznej. Jako jeden z pierwszych, Ibn Chaldun badał przyczyny społecznych i ekonomicznych zjawisk, co czyni go pionierem w wielu dziedzinach naukowych.
