Iain Menzies Banks
Iain Banks (ur. 16 lutego 1954, zm. 9 czerwca 2013) był szkockim pisarzem, znanym z powieści głównego nurtu pod nazwiskiem Iain Banks oraz z literatury science fiction jako Iain M. Banks. W 2008 roku „The Times” uznał go za jednego z 50 najwybitniejszych brytyjskich pisarzy od 1945 roku.
Wykształcenie i działalność
Banks studiował anglistykę, psychologię i filozofię na Uniwersytecie w Stirling. W swojej twórczości łączył różnorodne zabiegi fabularne i narracyjne. Był również honorowym członkiem National Secular Society, organizacji wspierającej świeckość w społeczeństwie.
Diagnostyka i śmierć
W kwietniu 2013 roku ogłosił, że zdiagnozowano u niego raka pęcherzyka żółciowego, a zmarł 9 czerwca tego samego roku.
Twórczość
Powieści głównego nurtu
- Fabryka os (The Wasp Factory), 1984
- Stąpanie po szkle (Walking on Glass), 1985
- Most (The Bridge), 1986
- Espedair Street, 1987
- Ulica Czarnych Ptaków (The Crow Road), 1992
- Uwikłanie (Complicity), 1993
- Whit, 1995
- A Song of Stone, 1997
- The Business, 1999
- Dead Air, 2002
- Stonemouth, 2012
- The Quarry, 2013
Powieści science fiction
Banks był autorem cyklu o Kulturze, opisującego humanoidalną anarcho-komunistyczną cywilizację w galaktyce. Pierwsza powieść, Wspomnij Phlebasa, jest typową space operą. Do cyklu należą:
- Wspomnij Phlebasa (Consider Phlebas), 1987
- Gracz (The Player of Games), 1988
- Najemnik (Use of Weapons), 1990
- Excession, 1996
- Look to Windward, 2000
- Matter, 2008
- Surface Detail, 2010
- The Hydrogen Sonata, 2012
Banks napisał także inne powieści science fiction, takie jak Against a Dark Background (1993) i The Algebraist (2004).
Upamiętnienia
Po jego śmierci nazwana jego imieniem planetoida 5099 Iainbanks. Elon Musk nazwał dwie autonomiczne barki-lądowiska SpaceX nazwami zaczerpniętymi z jego powieści.
