**Pierwsza wojna izraelsko-arabska 1948–1949**
Pierwsza wojna izraelsko-arabska, znana jako wojna o niepodległość w Izraelu i jako katastrofa przez Arabów, była pierwszym konfliktem zbrojnym nowożytnego Izraela z sąsiadującymi państwami arabskimi. Wybuchła w wyniku konfliktu żydowsko-arabskiego po przyjęciu rezolucji ONZ nr 181 w 1947 roku, która zakładała podział Palestyny na dwa państwa. Wojna rozpoczęła się po proklamacji niepodległości Izraela 14 maja 1948 roku, a zakończyła 20 lipca 1949 roku podpisaniem porozumień o zawieszeniu broni.
**Tło konfliktu**
Zamieszki między Żydami a Palestyńczykami miały miejsce już w 1929 roku, a po II wojnie światowej sytuacja stała się jeszcze bardziej napięta. W 1947 roku Zgromadzenie Ogólne ONZ opublikowało plan podziału Palestyny, który został odrzucony przez arabskich przywódców. W odpowiedzi na narastające napięcia, w 1948 roku wybuchła wojna domowa, która stała się bezpośrednią przyczyną zbrojnej interwencji państw arabskich po ogłoszeniu niepodległości przez Izrael.
**Przebieg wojny**
Wojna toczyła się na kilku frontach, w tym na południu, w centralnej Palestynie oraz na północy. Izraelczycy, walcząc z różnymi arabskimi milicjami oraz regularnymi armiami Egiptu, Jordanii, Syrii i Iraku, stopniowo zdobywali terytorium. Kluczowe bitwy miały miejsce w Jerozolimie, na Zachodnim Brzegu oraz w Galilei.
**Straty i skutki**
W wyniku wojny zginęło około 6373 Izraelczyków (w tym 4000 żołnierzy i 2400 cywilów), a straty arabskie szacuje się na 10-15 tys. zabitych. Konflikt spowodował masową ucieczkę ludności arabskiej, z około 750 tys. uchodźców, co miało długofalowe konsekwencje demograficzne i polityczne w regionie.
**Konsekwencje polityczne**
Po wojnie, wiele państw arabskich przeżyło wewnętrzne zawirowania polityczne, prowadząc do obalania rządów i wzrostu nacjonalizmu. W Izraelu wojna umocniła pozycję polityczną lewicowej partii Mapai oraz premiera Dawida Ben Guriona.
**Rozejmy i zakończenie konfliktu**
Wojna zakończyła się serią rozejmów, w tym izraelsko-libańskim, izraelsko-jordańskim oraz izraelsko-syryjskim, które ustaliły linie demarkacyjne, ale nie zakończyły konfliktu na trwałe. Uczestniczące w wojnie państwa arabskie nie uznały państwa żydowskiego, co przyczyniło się do dalszych napięć w regionie.
**Bilans wojny**
Wojna miała ogromny wpływ na geopolitykę Bliskiego Wschodu, w tym na zakończenie brytyjskiej obecności wojskowej w regionie oraz umocnienie pozycji militarnej Izraela. Problem palestyńskich uchodźców pozostaje nierozwiązany i nadal jest źródłem konfliktów i napięć w regionie.
