Huta Krzeszowska
Huta Krzeszowska, wcześniej znana jako Huta Plebańska, to wieś położona w województwie podkarpackim, w powiecie niżańskim, w gminie Harasiuki. W latach 1921–1954 miejscowość była siedzibą gminy Huta Krzeszowska, a w latach 1954–1972 siedzibą władz gromady Huta Plebańska. W okresie 1975–1998 wieś należała do województwa tarnobrzeskiego. Obecnie jest sołectwem w gminie Harasiuki i siedzibą rzymskokatolickiej parafii pw. Podwyższenia Krzyża Świętego.
Nazwa
Nazwa Huta Krzeszowska jest historycznie złożona i odnosi się do różnych jednostek w przeszłości. Do 1948 roku obejmowała cztery wsie: Huta Plebańska, Huta Podgórna, Huta Nowa i Huta Stara. Gmina Huta Krzeszowska istniała w latach 1867–1954. W 1948 roku gromada Huta została podzielona na wspomniane wsie, a w 1963 roku Huta Plebańska przyjęła nazwę Huta Krzeszowska, co wpłynęło na zmianę nazwy gromady.
Podsumowując, do 1948 roku Huta Krzeszowska odnosiła się do grupy czterech wsi, a od 1963 roku stanowi jedynie nazwę dla Huty Plebańskiej.
Historia
W czasie powstania styczniowego, 21 marca 1863 roku, oddział płka Leona Czechowskiego walczył w okolicach Huty Krzeszowskiej, gdzie zginęło ponad 20 powstańców. Na cmentarzu parafialnym w Hucie Krzeszowskiej znajduje się mogiła powstańców oraz tablice upamiętniające ich walkę.
- „Powstańcy oddziału płka Leona Czechowskiego, polegli w walce 20 marca 1863 roku pod Potokiem Górnym i 21 marca 1863 roku w Lesie Ciosmańskim.”
- „Umarłych wieczność dotąd trwa / Dokąd pamięcią im się płaci” – Wisława Szymborska.
- „Śmiertelnie ranni powstańcy z oddziału płka. Leona Czechowskiego.”
W 1943 roku oddział Gwardii Ludowej im. Jarosława Dąbrowskiego, dowodzony przez Antoniego Palenia, zlikwidował posterunek policji niemieckiej i zniszczył dokumenty gminy.
