Holk – Historia i Charakterystyka
Holk, znany również jako hulk, to rodzaj dużego żaglowca północnoeuropejskiego, który był popularny w XV i XVI wieku. Służył głównie do celów handlowych na Morzu Północnym i Bałtyku, a jego rozwój był związany z wcześniejszymi jednostkami, takimi jak kogi.
Budowa i Typy
Początkowo określenie „holk” dotyczyło dużych kog. Z czasem, pod wpływem południowoeuropejskich karak, holki przyjęły odmienną formę. Kluczowe cechy holków to:
- Przedni i tylny kasztel, z długą nadbudówką na rufie.
- Poszycie klepkowe łączone na zakładkę.
- Ster zawiasowy oraz wzmocnienia w postaci pionowych belek.
Trójmasztowe holki zazwyczaj miały dwa maszty z ożaglowaniem rejowym i jeden z ożaglowaniem łacińskim, co czyniło je podobnymi do kog, ale różniły się od karak, które miały marsle.
Rozwój i Zastosowanie
W drugiej połowie XV wieku budowano holki o nośności nawet do 800 ton. Wymusiło to zastosowanie poszycia karawelowego, które zapewniało większą wytrzymałość w porównaniu do poszycia klinkierowego. Holki nie tylko służyły do handlu, ale także były wykorzystywane w działaniach wojennych, uzbrajane w kilkanaście dział.
Jednak w XVI wieku holki zostały wyparte przez galeony, co wpłynęło na ich znaczenie w żegludze.
Nazwa i Znaczenie
W kontekście handlu bałtyckiego, dominowanego przez miasta hanzeatyckie, holk był znany w Polsce pod dolnoniemiecką nazwą „hulk”. Należy zaznaczyć, że termin ten nie powinien być mylony z hulkiem, który odnosi się do statku wycofanego z eksploatacji.
