Rozruchy po II rozbiorze
W 1793 roku w Poznaniu, mimo silnego garnizonu pruskiego, wystąpiły zamieszki związane z protestami przeciwko inkorporacji Wielkopolski do Prus. Po wzmocnieniu garnizonu, nowy komendant gen. mjr von Schwerin rozpoczął prace nad umocnieniem miasta.
W latach 1794 doszło do kolejnych rozruchów, które miały podłoże ekonomiczne. Protestowali rzemieślnicy, którzy nie mogli zostać przyjęci do cechów. Władze surowo ukarały uczestników zamieszek, co zaowocowało brakiem walk podczas powstania w 1794 roku, głównie z powodu wzmocnionego garnizonu.
Pruski ustrój miejski
Władze pruskie znosiły autonomię Poznania, ograniczając samorząd miejski i wprowadzając niemiecki jako jedyny język urzędowy. Z 31 urzędników miejskich na stanowiskach pozostało jedynie 12. Zreformowano instytucje miejskie, a sądy miejskie przejęły jurysdykcję nad mieszkańcami, z wyjątkiem Żydów.
W 1797 powołano ośmioosobową reprezentację mieszczan, a do 1794 roku sąd miejski wyłączył Żydów spod swojej jurysdykcji. W Poznaniu powołano również radcę podatkowego, a Kamera nadzorowała sprawy bezpieczeństwa i wojskowe.
Integracja aglomeracji
Władze pruskie postanowiły włączyć do Poznania miasteczka i przedmieścia. Po konfiskacie dóbr kościelnych w 1796 roku, miasteczka stały się miastami królewskimi. W 1800 roku włączono kilka przedmieść, mimo oporów mieszkańców wobec zgermanizowanego aparatu urzędniczego.
Przemiany urbanistyczne
Po ustanowieniu Poznania jako siedziby administracji, liczba mieszkańców wzrosła z 12,5 tys. w 1794 do 21,5 tys. w 1800. Z braku miejsca w obrębie murów miejskich, nowe budynki zaczęto wznosić poza nimi. Zlikwidowano mury obronne, a niektóre części wykorzystano jako materiały budowlane.
Wybudowano kilka budynków publicznych, w tym teatr i zakład karny. Planowano dalszy rozwój miasta głównie w kierunku zachodnim. Uporządkowano tereny między Zamkiem Królewskim a Bramą Wodną oraz przedłużono aleje, tworząc reprezentacyjną dzielnicę dla pruskich urzędników.
Edukacja i kultura
Pruski system szkolnictwa zaadaptował istniejący polski system, co nie przyniosło oczekiwanych rezultatów z powodu braku nauczycieli oraz oporu ze strony społeczności żydowskiej. W 1804 roku otwarto nowy teatr, który miał promować niemiecką kulturę wśród Polaków.
Bibliografia
- Jerzy Topolski (red.), Dzieje Poznania, Wydawnictwo PWN, Warszawa – Poznań 1988-
- Alfred Kaniecki, Dzieje miasta wodą pisane, Wydawnictwo Aquarius, Poznań 1993
