Historia alternatywna
Historia alternatywna to gatunek literacki i filmowy, który przedstawia wydarzenia w świecie, gdzie historia potoczyła się inaczej niż w rzeczywistości. Często stawia pytanie „co by było, gdyby…?”, a kluczowym elementem są „punkty rozbieżności”, momenty, w których rzeczywistość i fikcja się rozdzielają.
Punkty rozbieżności
Typowe punkty rozbieżności obejmują:
- Wygrana III Rzeszy w II wojnie światowej.
- Przedwczesna śmierć Hitlera, która uniemożliwiła wybuch wojny.
- Powstanie styczniowe w Polsce.
- Wojna polsko-bolszewicka.
- Sojusz Polski i III Rzeszy.
W literaturze polskiej przykłady takich utworów to m.in. „Gambit Wielopolskiego” Adama Przechrzty oraz „Orzeł bielszy niż gołębica” Konrada T. Lewandowskiego.
Elementy science fiction i fantasy
W historii alternatywnej często występują motywy z zakresu science fiction i fantasy, takie jak:
- Podróże w czasie.
- Interwencje sił nadprzyrodzonych.
- Inwazje z kosmosu.
Przykłady to „Człowiek z Wysokiego Zamku” Philipa K. Dicka oraz „Vaterland” Roberta Harrisa.
Historia alternatywna w filmie i badania
Gatunek ten ma także swoje miejsce w filmach i serialach, takich jak „Bękarty wojny” Quentina Tarantino czy „Człowiek z wysokiego zamku” na podstawie powieści Dicka. Zjawisko to stało się przedmiotem badań, które prowadzą m.in. naukowcy z różnych uniwersytetów.
Przykłady polskich autorów
W literaturze polskiej istnieje wiele przykładów historii alternatywnej, w tym:
- „Alterland” – Marcin Wolski
- „Lód” – Jacek Dukaj
- „Rzeczpospolita zwycięska” – Ziemowit Szczerek
Przykłady obcojęzycznych autorów
Utwory zagraniczne obejmują m.in.:
- „Człowiek z Wysokiego Zamku” – Philip K. Dick
- „Maszyna różnicowa” – Bruce Sterling i William Gibson
- „Opowieści o Alvinie Stwórcy” – Orson Scott Card
Nagrody i projekty
W USA przyznawana jest Nagroda Sidewise za najlepsze dzieła w tej kategorii. Istnieją również projekty, takie jak Ill Bethisad, które rozwijają alternatywną historię w sposób bardziej rozbudowany.
