Herbert Marcuse

Herbert Marcuse

Herbert Marcuse (1898-1979) był niemiecko-amerykańskim filozofem, socjologiem marksistowskim i jednym z ważniejszych przedstawicieli szkoły frankfurckiej. Jego prace miały istotny wpływ na ruchy studenckie lat 60. XX wieku, w tym rewolty 1968 roku.

Życiorys

Marcuse urodził się w rodzinie żydowskiej w Berlinie. Uczył się na uniwersytetach w Berlinie i Fryburgu Bryzgowijskim. W latach 20. XX wieku był członkiem Partii Socjaldemokratycznej, a w 1933 roku, po dojściu do władzy nazistów, emigrował do USA. W 1940 roku uzyskał amerykańskie obywatelstwo i opublikował swoją pierwszą ważną książkę, Rozum i rewolucja, analizującą myśl Hegla.

W czasie II wojny światowej pracował dla amerykańskich służb wywiadowczych, a po wojnie został profesorem na Uniwersytecie Brandeisa i później na Uniwersytecie Kalifornijskim w San Diego.

W jego pracy Eros i cywilizacja Marcuse polemizuje z Freudem, proponując koncepcję nierepresyjnej kultury. Krytykował również marksizm sowiecki oraz praktyki „socjalizmu realnego”, co przyniosło mu reputację marksisty wolnościowego. Jego prace, w szczególności Eros i cywilizacja, zyskały popularność wśród studentów w czasie rewolty 1968 roku.

Marcuse był znany ze swojego stwierdzenia, że „kwiaty nie mają mocy”, krytykując idealizację natury przez hipisów. Choć początkowo wspierał ruchy lewicowe, w późniejszych latach dystansował się od niektórych swoich uczniów. W 1972 roku wydał książkę Counter-revolution and Revolt, w której krytycznie ocenia tzw. „chłopięcą walkę”.

Wybrane publikacje

• Rozum i rewolucja (1941, polski przekład 1966)
• Eros i cywilizacja (1955, polski przekład 1998)
• Człowiek jednowymiarowy (1964, polski przekład 1991)

Wpływ i dziedzictwo

Marcuse zyskał światową sławę dzięki swojej teorii, która sugerowała, że nadmiar dóbr materialnych sprawił, iż robotnicy przestali być siłą rewolucyjną. Jego idee były przyjmowane przez ruchy studenckie w USA i Europie, co uczyniło go jedną z kluczowych postaci w dyskusji na temat krytycznej teorii społeczeństwa.

Marcuse zmarł 29 lipca 1979 roku, pozostawiając po sobie znaczący wkład w myślenie krytyczne i społeczne.