„`html
Henryk Sandomierski
Henryk Sandomierski (ok. 1130 – 18 października 1166) był księciem sandomierskim w latach 1146–1166, synem Bolesława III Krzywoustego i Salomei z Bergu. Jego narodziny przypisuje się latom 1126–1133, a najczęściej wskazywaną datą jest 1130.
Pochodzenie
Był szóstym synem Bolesława III Krzywoustego, a jego imię pochodzi od dziadka macierzystego. Henryk zajął tron sandomierski po usunięciu przyrodniego brata Władysława Wygnańca.
Władza w Sandomierzu
Jako książę sandomierski, Henryk był bardziej znany z działalności na rzecz Kościoła niż jako władca. Sporadycznie wspominany był jako książę, częściej jako syn Bolesława Krzywoustego. Uczestniczył w drugiej wyprawie krzyżowej (1147–1148) oraz w wyprawie na Kijów w 1149 roku.
Wyprawa do Ziemi Świętej
Najważniejszym wydarzeniem w jego życiu była wyprawa do Ziemi Świętej w 1154 roku, gdzie walczył z Saracenami. Po powrocie do Polski, zaangażował się w chrystianizację pogańskich sąsiadów.
Donacje na rzecz Kościoła
Henryk był fundatorem wielu kościołów i klasztorów, w tym:
- Klasztor i szpital w Zagości dla joannitów
- Kolegiata w Wiślicy
- Kolegiata św. Marcina w Opatowie
- Kościół i klasztor w Czerwińsku nad Wisłą
Okoliczności śmierci
Henryk zginął 18 października 1166 roku podczas wyprawy przeciw Prusom. Szczegóły jego śmierci nie są dokładnie znane, ale kroniki wskazują, że zmarł na polu bitwy, a miejsce bitwy pozostaje nieznane.
Henryk Sandomierski w kulturze
Bohater powieści Jarosława Iwaszkiewicza Czerwone tarcze oraz niezrealizowanego filmu Wojciecha Jerzego Hasa.
Bibliografia
- Kadłubek W., Kronika polska, Ossolineum, Wrocław 2003.
- Gogosz R., Od Ziemi Świętej do ziemi Prusów, Tarnowskie Góry 2020.
- Jasiński K., Rodowód pierwszych Piastów, Wrocław 1992.
- Teterycz–Puzio A., Henryk Sandomierski, Avalon, Kraków 2009.
„`
