Henry Norris Russell
Henry Norris Russell (ur. 25 października 1877, zm. 18 lutego 1957) był amerykańskim astronomem, który przyczynił się do rozwoju astrofizyki. W 1913 roku, niezależnie od Ejnara Hertzsprunga, ogłosił wykresy stanowiące podstawę diagramu Hertzsprunga-Russella, które zostały opublikowane rok później. W 1923 roku współpracował z Frederickiem Saundersem, odkrywając sprzężenie Russella-Saundersa.
Od 1900 roku był profesorem Uniwersytetu Princeton, gdzie prowadził badania nad rozwojem gwiazd oraz rozwinął metodę wyznaczania elementów orbit gwiazd podwójnych zaćmieniowych. Jego prace nad odległościami gwiazd doprowadziły do wniosku o istnieniu dwóch głównych klas gwiazd, różniących się jasnością. Russell badał również widma gwiazd, co pozwoliło mu na określenie ich składu chemicznego, w tym dominacji wodoru.
Wśród jego publikacji znajdują się m.in.:
- Determination of Stellar Parallax (1911)
- Probable Order of Stellar Evolution (1914)
- Solar System and Its Origin (1935)
Nagrody i wyróżnienia
Russell otrzymał liczne nagrody za swoje osiągnięcia w astronomii, w tym:
- 1921: Złoty Medal Królewskiego Towarzystwa Astronomicznego
- 1946: Pierwszy laureat nagrody American Astronomical Society noszącej jego nazwisko (Henry Norris Russell Lectureship)
Upamiętnienie
Na cześć Russella nazwano kilka obiektów astronomicznych:
- Krater Russell na Księżycu
- Krater Russell na Marsie
- Planetoida (1762) Russell
Podsumowanie
Henry Norris Russell był kluczową postacią w astronomii XX wieku, którego badania przyczyniły się do zrozumienia ewolucji gwiazd oraz składu chemicznego ciał niebieskich. Jego prace i odkrycia miały trwały wpływ na rozwój astrofizyki.
