Jules Henri Poincaré (ur. 29 kwietnia 1854 w Cité Ducale niedaleko Nancy, Francja, zm. 17 lipca 1912 w Paryżu) (wym. []) – francuski uczony: matematyk, fizyk teoretyczny i matematyczny, astronom teoretyczny i filozof nauki.
Autor hipotezy Poincarégo – problemu topologicznego sformułowanego w roku 1904. Rozwiązanie problemu ukończono w roku 2003, do 2006 trwało porządkowanie związanych z nim prac. Głównym autorem dowodu jest matematyk rosyjski, Grigorij Perelman, który udowodnił prawdziwość hipotezy geometryzacyjnej Thurstona, której hipoteza Poincarégo jest szczególnym przypadkiem.
Poglądy filozoficzne
Poglądy Poincarégo z zakresu filozofii nauki cechuje konwencjonalizm (którego był twórcą) wyrażający się przede wszystkim w ujęciu języka nauki jako zespołu umownych znaków, których zadaniem jest interpretacja danych doświadczenia (empiryzm). W okresie odkrycia radioaktywności Poincaré głosił, że podstawowe prawo przyrodoznawstwa — zasada zachowania energii — zostało rzekomo całkowicie obalone. Włodzimierz Lenin charakteryzował Poincarégo w sposób następujący:
uznał oczywiście za ostatnie słowo najnowszego pozytywizmu.
|autor =
|źródło = Włodzimierz Lenin
Materializm a empiriokrytycyzm
|styl = środek
}}
Prace
Jego prace z fizyki dotyczyły między innymi zagadnienia równowagi obracającego się ciała płynnego (1885), a także zagadnienia trzech ciał (1889). Prace z dziedziny astronomii:
* Methodes nouvelles de la mecanique celeste (1892–1899),
* Lecons de la mecanique celeste (1905–1910),
* Lecons sur les hypotheses cosmogoniques (1911).
Wydał szereg dzieł, m.in.:
* Les méthodes nouvelles de mécanique céleste (1892–1899, 3 t.),
* La Science et l’Hypothèse (1902),
* La Valeur de la Science (1905),
* Science et Méthode (1908).
W przekładzie polskim wyszły:
* Nauka i Hipoteza (1908),
* Wartość nauki (1908),
* Nauka i Metoda (1911).
Nagrody i wyróżnienia
* 1900: Złoty Medal Królewskiego Towarzystwa Astronomicznego;
* 1901: Medal Sylvestera za duży i ważny wkład w nauki matematyczne;
* 1911: Medal Bruce.
