Helena Rurykowiczówna
Helena Rurykowiczówna, znana również jako Helena Iwanowna, urodziła się 19 maja 1476 roku w Moskwie, a zmarła 20 stycznia 1513 roku w Wilnie. Była żoną Aleksandra Jagiellończyka, wielkiego księcia litewskiego i niekoronowanej królowej Polski. Córka Iwana III, wielkiego księcia moskiewskiego, oraz Zofii Paleolog, bratanicy ostatniego cesarza bizantyńskiego.
Życiorys
3 grudnia 1494 roku poselstwo polskie wyruszyło do Moskwy, aby sprowadzić Helenę na Litwę, gdzie 15 lutego 1495 roku odbył się jej ślub z Aleksandrem Jagiellończykiem w katedrze Świętego Stanisława w Wilnie. Małżeństwo miało na celu umocnienie rozejmu litewsko-moskiewskiego. Helena nie wniosła posagu, co podkreślała w listach do ojca, chwaląc hojność męża.
28 sierpnia 1501 roku Aleksander nadał jej dobra dziedziczne, a w 1503 roku otrzymała zamek Mohylew z przynależnymi dobrami. Pomimo małżeństwa, Helena pozostała prawosławna. W 1497 roku zaszła w ciążę, która zakończyła się poronieniem, a w maju 1500 roku doznała poważnej choroby, prawdopodobnie w wyniku kolejnego poronienia.
Po śmierci Jana Olbrachta, Aleksander udał się na koronację do Krakowa, a Helena pozostała w Wilnie. Kościół katolicki nie zgodził się na jej koronację z powodu różnicy wyznań, jednak przyjęła tytuł królowej. W czasie wojny z Moskwą aktywnie uczestniczyła w negocjacjach z ojcem, starając się o pokój.
Po śmierci męża w 1506 roku, Helena kontynuowała działania na rzecz poprawy stosunków z Moskwą. W 1511 roku planowała wyjazd do Moskwy, ale sprzeciwił się temu jej szwagier Zygmunt I Stary. Jej potajemna próba opuszczenia Polski została udaremniona przez kanclerza wielkiego litewskiego Mikołaja Radziwiłła. Pod koniec tego samego roku udała się do Brasławia.
Helena była podejrzewana o spiskowanie na rzecz swojego brata, Wasyla III, wielkiego księcia moskiewskiego. Zmarła w wieku 37 lat, nie pozostawiając potomstwa, i została pochowana w cerkwi Przeczystej Bogurodzicy w Wilnie. Istnieją spekulacje, że została otruta, a sprawcami mieli być Radziwiłłowie. Po sobie zostawiła znaczną ilość dukatów, które zdobyła podczas pobytu na Litwie.
Podsumowanie
- Urodziny: 19 maja 1476 w Moskwie
- Ślub z Aleksandrem Jagiellończykiem: 15 lutego 1495
- Zmarła: 20 stycznia 1513 w Wilnie
- Bezpotomna, podejrzewana o spisek na rzecz brata
- Pochowana w cerkwi Przeczystej Bogurodzicy w Wilnie
