Helena Modrzejewska
Helena Modrzejewska (właśc. Jadwiga Helena Chłapowska) urodziła się 12 października 1840 roku w Krakowie, a zmarła 8 kwietnia 1909 roku w Newport Beach. Była wybitną polską aktorką, specjalizującą się w rolach szekspirowskich i tragicznych, uważaną za najwybitniejszą aktorkę w historii polskiego teatru.
Życiorys
Modrzejewska była nieślubnym dzieckiem Józefy Bendy. Jej pseudonim artystyczny przyjęła na początku kariery. Zadebiutowała w 1862 roku we Lwowie, grając w dramacie romantycznym. W 1865 roku związała się z teatrem w Krakowie, a od 1868 roku występowała w Warszawie, zdobywając status gwiazdy.
W 1876 roku emigrowała do Kalifornii, gdzie prowadziła farmę z przyjaciółmi. Po powrocie do Polski w 1879 roku, wydarzenia związane z jej osobą wywołały protesty wśród młodzieży, co miało tragiczne konsekwencje. Po kilku latach nauki języka angielskiego, zadebiutowała w Stanach Zjednoczonych, przyjmując nazwisko Helena Modjeska i odnosząc sukcesy w repertuarze szekspirowskim.
W 1883 roku przyjęła obywatelstwo amerykańskie. W 1893 roku wygłosiła przemówienie na kongresie kobiet w Chicago, które spotkało się z reakcją rządu rosyjskiego, zakazującą jej wjazdu do Rosji. Ostatnia wizyta w Polsce miała miejsce w latach 1902-1903.
Po zakończeniu kariery aktorskiej w 1905 roku, sporadycznie występowała na rzecz celów charytatywnych. Zmarła w 1909 roku, a jej pogrzeb w Los Angeles przerodził się w manifestację patriotyczną. Ostatecznie jej szczątki przeniesiono na cmentarz Rakowicki w Krakowie.
Upamiętnienie
- W 1975 roku wyemitowano polską monetę kolekcjonerską o nominale 100 zł.
- W 2019 roku Narodowy Bank Polski wydał srebrną monetę o nominale 20 złotych z wizerunkiem Modrzejewskiej.
- Ulica jej imienia znajduje się w Łodzi.
- W 1990 roku powstał serial biograficzny Modrzejewska w reżyserii Jana Łomnickiego.
- W 2022 roku ukazała się powieść Jakuba Nowaka To przez ten wiatr.
Podsumowanie
Helena Modrzejewska była nie tylko wybitną aktorką, ale także osobą, która miała istotny wpływ na kulturę polską i amerykańską. Jej twórczość oraz życie są wciąż źródłem inspiracji, a jej osiągnięcia są upamiętniane w różnych formach.
