Heksogen (RDX)
Heksogen, znany również jako cyklonit, T4, Hx lub RDX (od ang. Royal Demolition Explosive), jest organicznym związkiem chemicznym z grupy nitroamin heterocyklicznych, stosowanym jako materiał wybuchowy.
Właściwości
Heksogen charakteryzuje się prędkością detonacji wynoszącą 8440 m/s i gęstością 1,70 g/cm³. W temperaturze pokojowej jest stabilny, spala się bez wybuchania, a do detonacji wymaga użycia zapalnika. Poniżej -4 °C staje się wrażliwy na bodźce mechaniczne.
Zastosowanie
Heksogen jest jednym z najpotężniejszych materiałów wybuchowych kruszących. Posiada dużą siłę kruszącą, jest stabilny w przechowywaniu i wykazuje niską wrażliwość na bodźce mechaniczne. Wykorzystuje się go jako:
- militarny materiał wybuchowy, zarówno w postaci ładunków, jak i składnika mieszanin,
- element plastycznych materiałów wybuchowych, takich jak C4,
- składnik A-IX-2, HBX, torpeksu, H-6, heksalu, HTA,
- do napełniania spłonek, lontów detonujących oraz pocisków artyleryjskich.
Historia
Heksogen został po raz pierwszy otrzymany w drugiej połowie XIX wieku przez niemieckiego chemika Georga Friedricha Henninga. Jego powszechne zastosowanie zaczęło się po opracowaniu bezpiecznych metod syntezy. W czasie II wojny światowej był masowo wykorzystywany przez obie strony konfliktu i pozostaje kluczowym materiałem wybuchowym w zastosowaniach militarnych do dziś.
Otrzymywanie
Heksogen uzyskuje się w reakcji stężonego kwasu azotowego z urotropiną. Możliwe jest również nitrowanie urotropiny mieszanką kwasu azotowego i azotanu amonu w obecności bezwodnika octowego. Proces syntezy prowadzi do powstawania produktów ubocznych, takich jak azotan amonu i diazotan metanodiolu.
Podsumowanie
Heksogen to kluczowy związek w dziedzinie materiałów wybuchowych, o silnym działaniu kruszącym i szerokim zastosowaniu w przemyśle militarnym.
