Hekatajos z Miletu
Hekatajos z Miletu (ok. 550 p.n.e. – między 480 a 475 p.n.e.) był greckim historykiem i politykiem, pochodzącym z Miletu. Jako przeciwnik antyperskiego powstania, które miało miejsce w 499 p.n.e., był związany z działalnością tyrana Histiajosa.
Dzieła Hekatajosa
Hekatajos jest znany przede wszystkim z dwóch dzieł:
- Γενεαλογίαι (Genealogiai) – dzieło historyczne, w którym autor przedstawia grecką tradycję i mity, krytycznie podchodząc do podań i odrzucając te, które uznaje za mało wiarygodne. Dzięki temu uznawany jest za prekursora krytyki źródeł historycznych.
- Περίοδος γῆς (Periodos Ges, Obejście świata) – dzieło geograficzne, które stanowiło przewodnik dla żeglarzy, opisując porty i trudności nawigacyjne we wschodniej części Morza Śródziemnego.
W Periodos Ges Hekatajos wymieniał znane starożytnym Grekom ludy Europy, takie jak:
- Scytowie – na północ od Morza Czarnego
- Ligurzy – w południowej Francji
- Iberowie – na półwyspie Iberyjskim
- Neurzy, Wenetowie i Celtowie – na północ od Ilyrii
- Hiperborejczycy – między górami Ryfejskimi a oceanem Atlantyckim
Znaczenie Hekatajosa
Hekatajos był także pierwszym, który dokonał podziału znanego świata na Europę i Azję. Chociaż jego prace przetrwały jedynie w fragmentach (około 380), wiadomo, że korzystał z nich Herodot. Z zachowanych fragmentów 311 znajduje się u Stefanosa z Bizancjum, a pozostałe u różnych gramatyków. Większość fragmentów pochodzi z jego dzieła geograficznego.
Podsumowanie
Hekatajos z Miletu jest uznawany za jednego z pierwszych historyków i geografów, którego krytyczne podejście do źródeł oraz podział świata miały trwały wpływ na rozwój historiografii i geografii w starożytnej Grecji.
