Hanza – Związek Hanzeatycki
Hanza, znana również jako Liga Hanzeatycka, była związkiem kupców oraz miast handlowych w średniowiecznej Europie, który funkcjonował głównie między XII a XVI wiekiem. Celem Hanzy było wspieranie się nawzajem w działalności gospodarczej oraz ograniczanie konkurencji z miast nienależących do związku. Hanza stała się istotną siłą polityczną i militarną w regionie.
Historia Hanzy
Pierwsze organizacje hanzeatyckie powstały w XII wieku w Niderlandach, a Hanza niemiecka, która zyskała największą popularność, powstała w XIV wieku. Kluczowym momentem był traktat Lubeki z 1241 roku, który zjednoczył miasta takie jak Rostock, Brema czy Hamburg. Hanza zyskała monopol na handel na Morzu Północnym i Bałtyckim, co przyczyniło się do jej prosperity.
W 1535 roku Hanza przegrała bitwę pod Helsingborgiem, co skutkowało utratą przywilejów handlowych w Szwecji. W kolejnych latach jej wpływy malały, aż w 1598 roku Anglia zakazała działalności hanzeatyckich kupców z wyjątkiem przedstawicieli Gdańska.
Podział miast hanzeatyckich
Hanza była podzielona na cztery główne grupy:
- Wendyjska – obejmująca strefy wendyjską i pomorską.
- Saska – składająca się ze stref saksońskiej i brandenburskiej.
- Bałtycka – w skład której wchodziły strefy pruska, liwońska i szwedzka.
- Westfalska – obejmująca strefy westfalską i niderlandzką.
Dodatkowo wyróżniano tzw. Kantory, które były zagranicznymi punktami handlowymi Hanzy, np. w Londynie czy Krakowie.
Przykłady miast hanzeatyckich
Do miast należących do Hanzy zaliczały się:
- Gdańsk
- Brugia
- Kraków
- Ryga
- Wrocław
- Hamburg
- Lubeka
Niektóre z tych miast, jak Goleniów czy Stargard, do dziś określają się jako „miasta hanzeatyckie”.
Współczesne odniesienia
Współczesne kluby sportowe, takie jak Hansa Rostock oraz Hanza Goleniów, nawiązują do hanzeatyckiej tradycji swoich miast. Dodatkowo, temat upadku Hanzy pojawia się w literaturze, jak w powieści „Oko Jelenia” autorstwa Andrzeja Pilipiuka.
