„`html
Wieloryb – Konstelacja
Wieloryb (łac. Cetus) to jedna z większych konstelacji nieba równikowego, znana już w starożytności. W Polsce jest najlepiej widoczna od października do stycznia i zawiera około 100 gwiazd o jasności do 6 magnitudo.
Mity i Legendy
Wieloryb symbolizuje mitologicznego morskiego potwora Ketosa, który był zagrożeniem dla królestwa Etiopii. Królowa Kasjopeja, przechwalająca się urodą, sprowadziła gniew morskich nimf, co doprowadziło do zesłania potwora. Aby uratować królestwo, Andromeda musiała zostać złożona w ofierze, lecz została uratowana przez Perseusza. Postać Wieloryba na mapach nieba zmieniała się w ciągu wieków, przyjmując różnorodne kształty, w tym ryby, smoka i wieloryba.
Gwiazdy Wieloryba
Choć konstelacja jest rozległa, zawiera niewiele jasnych gwiazd. Najjaśniejszą z nich jest Beta Wieloryba (Difda, Deneb Kaitos), olbrzym typu K, oddalony o 96 lat świetlnych. Kolejną interesującą gwiazdą jest Omikron (Mira), zmienna gwiazda, której jasność waha się od drugiej do dziesiątej wielkości. Kaffaljidhma (Gamma Ceti) to układ podwójny, a Tau Ceti (τ Cet) jest jedną z najbliższych Słońca gwiazd widocznych gołym okiem.
Interesujące Obiekty
W konstelacji znajduje się wiele interesujących obiektów, w tym galaktyki:
- M77 – spiralna galaktyka, prototyp galaktyk Seyferta, z czarną dziurą o masie 10 milionów mas Słońca.
- NGC 1055 – bledsza galaktyka widziana z boku, znajdująca się w pobliżu M77.
- NGC 246 – jedyna mgławica planetarna w konstelacji, znana jako Czaszka, o jasności 8 magnitudo.
- NGC 247 – spiralna galaktyka z poprzeczką, członek Grupy galaktyk w Rzeźbiarzu.
Wieloryb jest interesującym obiektem badań astronomicznych i posiada bogate tło kulturowe oraz mitologiczne.
„`
