Gwiazda Polski
„Gwiazda Polski” to największy na świecie tradycyjny balon stratosferyczny wielokrotnego użytku, zaprojektowany i zbudowany w Polsce w 1938 roku przez WBS w Legionowie.
Historia
Pomysł zorganizowania stratosferycznego lotu załogowego zrodził się w 1937 roku z inicjatywy prof. Mieczysława Wolfkego. Celem było pobicie rekordu wysokości 22 066 m, ustanowionego przez amerykańskiego pilota Alberta Williama Stevensa. Polacy planowali osiągnięcie 30 000 m. Projekt został zrealizowany w Polsce, a do Rady Naukowej Lotu weszli m.in. Wolfke, Szczepan Szczeniowski, Mieczysław Jeżewski i Marian Mięsowicz. Patronat nad przedsięwzięciem objął prezydent Ignacy Mościcki oraz gen. Kazimierz Sosnkowski. Lot miał odbyć się za pomocą balonu „Gwiazda Polski”, którego budowę rozpoczęto 7 czerwca 1937 roku.
Głównym konstruktorem balonu był mjr inż. Stanisław Mazurek, a gumowanie powłoki oparto na wynalazku dr. Oskara Schmidta i Władysława Kubicy. Start planowano na wrzesień 1938 roku z Doliny Chochołowskiej w Tatrach Zachodnich, a załogę stanowili kpt. Zbigniew Burzyński oraz dr Konstanty Narkiewicz-Jodko.
Nieudany start
Start balonu był kilkakrotnie odkładany z powodu niekorzystnych warunków meteorologicznych. Ostatecznie, decyzję o wylocie podjęto na 12 października 1938 roku. Rozpoczęto napełnianie balonu wodorem, jednak silny wiatr spowodował wyładowanie elektrostatyczne i zapłon wodoru. Powłoka balonu ucierpiała, ale gondola nie została uszkodzona. Plany na powtórny start we wrześniu 1939 roku z użyciem helu zostały pokrzyżowane przez II wojnę światową.
Dane techniczne
- Wysokość balonu gotowego do lotu: 120 m
- Wysokość balonu w pełni wypełnionego gazem: 101,7 m
- Pojemność aerostatu: 124 700 m³
- Gaz nośny: wodór (start 1938 r.) lub hel (planowany start 1939 r.)
- Materiał powłoki: milanowski jedwab gumowany
- Masa powłoki z olinowaniem: 1403 kg
- Gondola: kulista, hermetyczna, dla 2 członków załogi
Aerostat i gondola
Powłokę balonu zaprojektowano w Wytwórni Balonów i Spadochronów w Legionowie. Po napełnieniu miała kształt owalny, z klapą do wypuszczania gazu. Gondola została zbudowana przez inż. Jana Szala, miała kształt kuli o średnicy 2 m z bogatym wyposażeniem naukowym, w tym przyrządami do badania promieniowania kosmicznego.
Poczta
15 września 1938 roku Poczta Polska wyemitowała okolicznościowy znaczek z wizerunkiem stratostatu. Znaczek cieszył się dużą popularnością, a specjalny urząd pocztowy zorganizowano w Dolinie Chochołowskiej, gdzie przesyłki były stemplowane unikalnym stemplem.
