Gułag – System Obozów Pracy w ZSRR
Gułag, będący akronimem od ГУЛАГ (Główny Zarząd Poprawczych Obozów Pracy), to system obozów pracy przymusowej w ZSRR, istniejący od 1930 roku. Więźniowie tego systemu to zarówno przestępcy kryminalni, jak i więźniowie polityczni.
Historia
System obozów został założony w 1918 roku po rewolucji październikowej. W 1923 roku na Wyspach Sołowieckich utworzono oboz szczególnego przeznaczenia, który stał się prototypem dla Gułagu. W 1929 roku Biuro Polityczne KC WKP(b) postanowiło o utworzeniu powiązanego systemu obozów pracy, które miały zastąpić tradycyjne więzienia.
W okresie stalinowskim obozy rozrosły się, przyjmując setki tysięcy więźniów politycznych. Do 1930 roku utworzono sześć nowych łagrów, a liczba więźniów wzrosła z 20 tys. do 170 tys. W 1934 roku Gułag został włączony w struktury NKWD, a jego liczba więźniów osiągnęła 2,6 miliona w 1950 roku.
Warunki w Obozach
Obozy Gułagu charakteryzowały się skrajnie złymi warunkami życia. Więźniowie byli zmuszani do ciężkiej pracy w kamieniołomach, kopalniach i przy budowach. Wysoka śmiertelność wynikała z niewłaściwego traktowania oraz przeciążenia. W czasie II wojny światowej obozy zasilano więźniami z krajów podbitych oraz niemieckimi jeńcami wojennymi. Po wojnie obozy były zasilane przez ofiary czystek wewnętrznych.
Ofiary i Szacunki
Historycy szacują, że od początku rewolucji do 1956 roku w obozach zmarło około 2,7 miliona ludzi. Liczba osób, które przeszły przez system Gułagu, waha się od 28,7 do 32 milionów. Od 2018 roku ujawniono, że niektóre dokumenty Gułagów zostały zniszczone, co utrudnia dalsze badania.
Bunty Więźniów
Do największych buntów w obozach należały:
- 1953: Workuta, Norylsk, Karaganda
- 1954: Rewda, Kengir
- 1955: Workuta, Solikamsk
- 1956: Karaganda (obóz Fedorowski)
Denializm i Kultura Masowa
Od początku istnienia ZSRR istniały próby kwestionowania istnienia Gułagów. W kulturze masowej temat ten był poruszany w licznych filmach fabularnych i dokumentalnych, takich jak „Cynga” czy „Kołyma – białe krematorium”.
Podsumowanie
Gułag pozostaje tragicznym symbolem represji w ZSRR, gdzie miliony ludzi doświadczyły niewolniczej pracy, cierpienia i śmierci. Jego historia jest nadal przedmiotem badań i dyskusji w kontekście zrozumienia totalitarnego reżimu.
