Grupa Tyranobójców
Grupa Tyranobójców (gr. Τυραννοκτόνοι) to dwa posągi umieszczone około 510 p.n.e. na ateńskiej agorze, przedstawiające Harmodiosa i Aristogejtona, którzy zabili tyranów Hipparcha i Hippiasza. Stanowią one symbol wolności ludu ateńskiego i są uznawane za pierwszy pomnik historyczny w Atenach.
Wcześniejszy pomnik, stworzony przez Antenora, był prawdopodobnie wykonany z marmuru. Po zdobyciu Aten przez Kserksesa I w 480 p.n.e. został on wywieziony do Suzy. Po podboju Persji przez Aleksandra Wielkiego rzeźby zostały zwrócone Ateńczykom i umieszczone na Akropolu. Zastąpiły je nowe posągi wykonane przez uczniów Antenora, Kritiosa i Nesjotesa, na przełomie 477/476 p.n.e.
Wykonana z brązu grupa Tyranobójców nawiązuje do wcześniejszego pomnika. Przedstawia nagich herosów, z wyidealizowanymi proporcjami ciała, uchwyconych w dynamicznej pozie, co nadaje im siłę i energię. Tworzenie posągu miało miejsce w okresie przejściowym między późnoarchaiczną a wczesnoklasyczną sztuką grecką, co zwiastuje przyszłe wybitne dzieła klasycyzmu.
W 1936-39 odkryto bezgłowy posąg związany z dziełem Antenora na stokach Kapitolu, a głowa Aristogejtona znajduje się w Museo Novo dei Conservatori. Późniejsza wersja pomnika została zidentyfikowana przez K. Friedrichsa w 1859 r. w Muzeum Narodowym w Neapolu.
Bibliografia
- Maria Ludwika Bernhard: Sztuka grecka V wieku p.n.e., Warszawa: PWN, 1975, s. 182-186
Kategoria: Pomniki we Włoszech, Rzeźby starożytnej Grecji, Rzeźby w Muzeum Narodowym w Neapolu.
