Reklama

Grozny

|zdjęcie =
|opis zdjęcia = Grozny (2016)
|alt zdjęcia =
|herb = Coat of Arms of Grozny (Chechnya).svg
|flaga = Flag of Grozny (Chechnya).svg
|dopełniacz nazwy = Groznego
|państwo = Czeczenia
|data założenia = 1818
|prawa miejskie = 1869
|stanowisko zarządzającego = mer
|zarządzający = Muslim Chuczijew
|powierzchnia = 324,16
|wysokość =
|rok = 2021
|liczba ludności = 324 602
|gęstość zaludnienia = 1001,36
|numer kierunkowy = +7 8712
|kod pocztowy = 364000-364099
|tablice rejestracyjne = 95
|kod mapy = RU-CE
|współrzędne = 43°19′N 45°41′E
|commons = Category:Grozny
|wikisłownik = Grozny
|www = http://grozny-virtual.su
}}
Grozny (, Groznyj; czecz. Соьлжа-ГӀала, Sölƶa-Ġala) – miasto w Rosji, stolica Czeczenii. W 2010 roku miasto liczyło ok. 270 tys. mieszkańców (wobec ok. 400 tys. na początku lat 90. XX wieku).
Czeczeńcy używają też nazwy Dżochar-Gala (czecz. Джохар-ГӀала / Dƶoxar-Ġala), na cześć Dżochara Dudajewa.

Reklama

Historia

Miasto zostało założone przez Rosjan w 1818 roku jako placówka wojskowa podczas wojny kaukaskiej. Pierwotnie było zamieszkane przez ludność słowiańską (Kozaków), jednak władze ZSRR, zwalczające Kozaków, zachęcały Czeczenów do osiedlania się w mieście. W 1944 roku muzułmańscy mieszkańcy miasta zostali wysiedleni do Azji Środkowej, w 1957 zezwolono im na powrót. W 1960 liczba Czeczenów mieszkających w Groznym przekroczyła liczbę Rosjan. Obecnie Czeczeni stanowią ponad 95% mieszkańców miasta.
W latach 90., podczas wojen mających na celu zajęcie Czeczenii i włączenie w skład Federacji Rosyjskiej (I i II wojna czeczeńska), Grozny został znacznie zniszczony w wyniku działań wojsk rosyjskich. Status stolicy republiki został przyznany 18 kwietnia 2001 roku. Uroczyste otwarcie nowych budynków władz miasta (tzw. Biały Dom) miało miejsce 5 dni później. Zostały one częściowo zniszczone w zamachu bombowym 27 grudnia 2002 roku. W 2003 roku ONZ nazwała Grozny najbardziej zniszczonym miastem na Ziemi.
W pierwszych latach po II wojnie czeczeńskiej Grozny nie był spokojnym miastem. Często miały tam miejsce zamachy terrorystyczne i porachunki mafijne. W jednym z zamachów zginął w 2004 roku prezydent Czeczenii Achmad Kadyrow. Po wojnie nastąpiła rekonstrukcja miasta po stratach wojennych dzięki dotacjom rosyjskim. W 2005 r. ostatecznie zakończono renowację głównej arterii miasta – Prospektu Pobiedy (obecnie Prospekt Putina) w centrum Groznego. W 2011 r. ukończono budowę nowoczesnego kompleksu biznesowo-mieszkalnego Grozny City.
W 1892 roku w Groznym urodził się Stefan Narębski – polski architekt, a w 1980 Mamed Chalidow – polski zawodnik mieszanych sztuk walki pochodzenia czeczeńskiego.

Demografia

Skład narodowościowy i etniczny w latach 1897 i 2010 na podstawie oficjalnych danych rosyjskich:
* 1897
* 2010

Reklama

Religia

* Meczet Achmada Kadyrowa Serce Czeczenii wzniesiony w 2008 r., jeden z największych w Europie;
* Cerkiew pw. św. Michała Archanioła z 1892 r., zniszczona podczas wojen czeczeńskich, zrekonstruowana w 2009 r.

Sport

* Achmat Grozny – klub piłkarski
* WK Grozny – klub siatkarski
* Rodzinne miasto Juliji Jefimowej

Galeria

Plik:Grozny – damaged flat building (2006).jpg|Blok w Groznym (2006)
Plik:Evstafiev-chechnya-palace-gunman.jpg|Pałac prezydencki w Groznym w 1995 roku
Foto: Michaił Jewstafjew
Plik:City of Grozny in 2011.jpg|Grozny w 2011 roku
Foto: Adam Smit
Plik:Groz-10.PNG|Meczet „Serce Czeczenii” w 2010
Foto: Stanislaw Gaiduk
Plik:Grozny – Bazaar (2006).jpg|Zniszczone bloki mieszkalne w Groznym, 2006 rok