Gródek
Gródek (białorus. Гарадок) to wieś położona w województwie podlaskim, w powiecie białostockim. Jest siedzibą gminy Gródek i posiada status sołectw: Gródek I i Gródek II. Dawniej miasto, uzyskało lokację miejską przed 1563 rokiem, a utraciło ją w 1897 roku.
W latach 1954–1972 Gródek był siedzibą władz gromady, a w latach 1975–1998 należał do województwa białostockiego. W miejscowości znajdują się parafie prawosławna i rzymskokatolicka. Przez Gródek przepływa rzeka Supraśl, dopływ Narwi. Od 1990 roku organizowany jest tu festiwal białoruskiej muzyki rockowej – Basowiszcza.
Historia
Historia Gródka wiąże się z rodem Chodkiewiczów. W XV wieku w miejscowości znajdował się zamek, a w 1498 roku Aleksander Chodkiewicz ufundował klasztor prawosławny. Gródek uzyskał prawa miejskie w połowie XVI wieku i był miastem magnackim. W 1897 roku utracił status miasta.
W 1921 roku Gródek liczył 2081 mieszkańców, w tym znaczną liczba Żydów, którzy stanowili ponad połowę społeczności przed II wojną światową. Niemcy utworzyli tam getto, które zostało zlikwidowane w 1942 roku, a jego mieszkańcy zostali zamordowani w obozie zagłady.
Zabytki
- Część miasta (XVI–XIX) – nr rej.: 87(93) z 24.01.1957
- Kościół rzymskokatolicki Najświętszego Serca Pana Jezusa (1934–1937) – nr rej.: A-152 z 29.05.2006
- Cmentarz kościelny – nr rej.: A-152 z 29.05.2006
- Cerkiew prawosławna Narodzenia Przenajświętszej Bogurodzicy (1946–1970) – nr rej.: A-126 z 9.12.2004
- Cmentarz cerkiewny – nr rej.: A-126 z 9.12.2004
- Drewniana cerkiew cmentarna (poł. XIX) – nr rej.: 387 z 11.02.1977
- Cmentarz żydowski (XIX) – nr rej.: A-113 z 16.02.1995
Niezachowane obiekty
- Stara Synagoga
- Synagoga Ohel Jakow
- Synagoga Habanim
- Synagoga Łuńska
- Synagoga Piaskowa
- Synagoga chasydów ze Słonima
- Synagoga chasydów z Kobrynia
Osoby związane z Gródkiem
- Mikołaj Demidow (1888–1967) – białoruski wojskowy i działacz narodowy.
- Bazyli Doroszkiewicz (1914-1998) – prawosławny metropolita, proboszcz parafii gródeckiej (1946-1960).
Linki zewnętrzne
Więcej informacji o historii Żydów w Gródku można znaleźć na portalu Wirtualny Sztetl.
