Greccy najemnicy w starożytności
Greccy najemnicy, znani jako μισθοφόροι (misthoforoi), to zbrojne oddziały złożone z Greków, które uczestniczyły w konfliktach wojennych w antycznym świecie. Rekrutowali się oni głównie z Grecji kontynentalnej oraz Azji Mniejszej, odgrywając istotną rolę w wojnach i polityce basenu Morza Śródziemnego od VII wieku p.n.e. do II wieku p.n.e. Ich znaczenie zaczęło maleć wraz z militarna ekspansją Rzymu.
Zarys historyczny
Greccy najemnicy służyli w różnych armiach, w tym w Egipcie, gdzie już za czasów Ramessydów obecni byli wojownicy pochodzenia helleńskiego. W Egipcie rekrutowano ich głównie z Joni i Karii, a ich służba trwała od VII wieku p.n.e. do podboju Egiptu przez Persów w 525 r. p.n.e. W Palestynie korzystano z najemników w wojskach królów Izraela, w tym Keretyków i Karyjczyków.
W służbie greckich tyranów
Greccy najemnicy byli również zatrudniani przez tyranów w różnych miastach greckich oraz w Azji Mniejszej. Ich obecność pozwalała tyranom na utrzymanie władzy, jak miało to miejsce w Atenach, gdzie Pizystrat i Lachares korzystali z ich usług.
Najemnicy w armii perskiej
Najsławniejszym epizodem z udziałem greckich najemników był marsz dziesięciu tysięcy, opisany przez Ksenofonta. Po przegranej bitwie pod Kunaksą, najemnicy pod dowództwem Ksenofonta zdołali się wycofać, a następnie walczyli przeciwko Persom na zlecenie króla Sparty, Agesilaosa II.
Rola najemników w państwach greckich
W IV wieku p.n.e. Arkadia stała się ważnym źródłem najemników, którzy byli wynajmowani przez bogate poleis w czasie konfliktów. Ateny również rekrutowały znanych dowódców najemników, takich jak Konon i Ifikrates.
W konflikcie macedońsko-perskim
W czasie wojen z Persami, wielu greckich najemników walczyło po stronie Dariusza III, a ich obecność była istotna podczas bitew, takich jak ta pod Issos. Po pokonaniu głównych sił perskich przez Aleksandra Macedońskiego, najemnicy zaczęli odgrywać coraz większą rolę w jego armii.
W epoce hellenistycznej
Po śmierci Aleksandra Wielkiego, najemnicy odegrali kluczową rolę w wojnie lamijskiej oraz w konfliktach diadochów. W epoce hellenistycznej występowali w wielu wojnach, jednak ich liczba stopniowo malała, a ich wpływ na politykę i wojsko słabł.
- Greccy najemnicy byli kluczowymi graczami w starożytnych konfliktach.
- Ich obecność była widoczna w Egipcie, Palestynie oraz w armiach tyranów greckich.
- Rekrutowani z różnych regionów, odgrywali znaczącą rolę w armii perskiej oraz macedońskiej.
- W epoce hellenistycznej ich rola malała, a wpływ na wojny był coraz mniejszy.
