Grabowno Wielkie
Grabowno Wielkie to wieś położona w północno-wschodniej części województwa dolnośląskiego, w powiecie oleśnickim, w gminie Twardogóra. Miejscowość znajduje się na wysokości 190–215 m n.p.m. i zajmuje powierzchnię około 2724 hektarów. Graniczy z Twardogórą, Grabownem Małym, Dobroszycami, Białym Błotem oraz Bukowinką. W wiosce znajduje się stacja kolejowa.
Historia
Dokładna data założenia Grabowna Wielkiego nie jest znana. Wieś rozwinęła się w XV wieku z osady hutników i węglarzy. Nazwa miejscowości prawdopodobnie pochodzi od słowa „grab”, co sugeruje, że w okolicy rosły te drzewa. W 1875 roku przez wieś przebiegła linia kolejowa Oleśnica – Gniezno, a w 1910 roku powstało odgałęzienie do Międzyborza.
W 1945 roku wieś zamieszkiwało około 120 Niemców i 510 Polaków. Po II wojnie światowej miejscowość znalazła się pod zarządem radzieckim, a administracja polska przejęła kontrolę na początku maja. Pierwszym sołtysem został Tadeusz Kozioł. Po wojnie uruchomiono szkołę w pałacu, ponieważ poprzedni budynek uległ zniszczeniu. W latach 1954–1972 Grabowno Wielkie było siedzibą władz gromady, a w latach 1975–1998 należało do województwa wrocławskiego.
Zabytki
W Grabownie Wielkim znajdują się następujące zabytki:
- Kościół poewangelicki: Obecnie rzymskokatolicki, zbudowany w XIX wieku na miejscu wcześniejszej świątyni. Wnętrze posiada empory i renesansową płytę nagrobną Hansa von Strachwitza.
- Pozostałości parku z 1740 roku: Z XIX wieku.
Inne zabytki
- Grodzisko: Datowane na 900-985 rok, z widocznymi wałami ziemnymi, które przetrwały do XII wieku.
- Stacja kolejowa z wieżą ciśnień.
- Poniemieckie domy (domy tartaczne): Obecnie przekształcone w bloki mieszkalne.
