Gentiana punctata – Goryczka kropkowana
Gentiana punctata, znana jako goryczka kropkowana, to roślina z rodziny goryczkowatych. Jej nazwa pochodzi od łacińskiego słowa punctatus, co oznacza „punktowany” lub „kropkowany”, co odnosi się do charakterystycznych kwiatów tej rośliny.
Występowanie
Goryczka kropkowana jest gatunkiem subatlantyckim, występującym w Europie, głównie w Alpach, Sudetach, Karpatach oraz na Półwyspie Bałkańskim. Rośnie na wysokościach od 1100 do 2600 m n.p.m. w Alpach, a w wyjątkowych przypadkach nawet do 3600 m n.p.m. W Polsce można ją spotkać w najwyższych pasmach Beskidów, Tatrach i Niżnych Tatrach oraz w Sudetach, w rejonie Śnieżnika i Wysokiego Jesionika.
Morfologia
- Łodyga: Gruba, nierozgałęziona, osiągająca do 80 cm wysokości.
- Kłącze: Długie, do 1 m, rozgałęzione, występujące pod ziemią.
- Środowisko: Rośnie na górskich murawach, trawiastych zboczach i piargach, preferując podłoża kwaśne lub niezasadowe, takie jak granit czy piaskowiec.
- Gleba: Preferuje gleby głębokie, gliniaste, z kwaśnym humusem.
- Pokrywa śnieżna: Lubi miejsca z długotrwale utrzymującą się pokrywą śnieżną.
W Polsce goryczka kropkowana jest objęta ścisłą ochroną. Ze względu na swoje właściwości lecznicze, bywa wykopywana.
Filatelistyka
W dniu 14 czerwca 1967 roku Poczta Polska wyemitowała znaczek pocztowy z wizerunkiem goryczki kropkowanej o nominale 3,40 zł, w serii Rośliny chronione. Projekt znaczka stworzył Andrzej Heidrich, a znaczek pozostawał w obiegu do 31 grudnia 1994 roku.
Podsumowanie
Goryczka kropkowana to unikalna roślina, która nie tylko stanowi element bioróżnorodności górskich ekosystemów, ale również ma znaczenie kulturowe i przyrodnicze, będąc chronionym gatunkiem w Polsce.
