Goleniowy
Goleniowy to wieś w Polsce, znajdująca się w województwie śląskim, w powiecie zawierciańskim, w gminie Szczekociny. Miejscowość leży przy drodze krajowej nr 78.
W latach 1954–1961 Goleniowy były siedzibą gromady, a po jej zniesieniu włączono je do gromady Szczekociny. W latach 1975–1998 wieś należała do województwa częstochowskiego. W przeszłości obszar ten podlegał administracyjnie powiatom lelowskiemu, jędrzejowskiemu i włoszczowskiemu. Goleniowy leżą na wysokości 310 m n.p.m. i liczą ponad 600 mieszkańców oraz około 200 gospodarstw.
Miejscowość charakteryzuje się rozległymi łąkami, przerywanymi drobnymi ciekami wodnymi, pod którymi znajdują się grube pokłady torfu. Na łąkach biją źródła: Kagan Duży, Średni i Mały. Większość mieszkańców, około 95%, to rolnicy zajmujący się uprawą zbóż oraz hodowlą zwierząt, głównie świń, krów i drobiu.
W Goleniowach mieszkał poeta barokowy Wespazjan Kochowski, który zmarł w 1700 roku i prawdopodobnie został pochowany w miejscowym kościele.
Nazwa
Nazwa miejscowości była notowana w różnych formach, takich jak Golenni (1307), Golenow (1346-58), Golenowy oraz Golyenyowa (1470-80), a także Goleniowy (1629). Pochodzi ona od osobowej nazwy Goleń.
Zabytki
W Goleniowach można znaleźć kilka zabytków:
- Kościół parafialny pw. Narodzenia Najświętszej Maryi Panny z ogrodzeniem cmentarza, wpisany do rejestru zabytków.
- Żelazny krzyż na mogile rtm. Aleksandra Edelsteina i 17 powstańców styczniowych, poległych w boju pod Sprową 4 grudnia 1863 roku, przy drodze Goleniowy – Przybyszów.
- W pobliżu leżą wsie Wywła, Przybyszów i Chebdzie, które były polem bitwy pod Szczekocinami.
Podsumowanie
Goleniowy to wieś o bogatej historii i tradycjach rolniczych, z interesującymi zabytkami i malowniczym otoczeniem. Miejscowość ma duże znaczenie kulturowe, zwłaszcza ze względu na związki z polskim barokiem.
