Gogolin

Chcę dodać własny artykuł

Geografia

Położenie

Miasto jest położone w południowo-zachodniej Polsce, w województwie opolskim, około 25 km od granicy z Czechami, na krawędzi Wyżyny Śląskiej, przy granicy gminy Gogolin z gminą Krapkowice. Centralna cześć Gogolina położona jest na wysokości 175 m n.p.m. Najwyższym wzniesieniem w pobliżu miasta jest Zakrzowska Szpica (256 m n.p.m.). Miasto i jego bezpośrednie okolice leżą się na wapieniach triasu (formacja gogolińska), które były wydobywane w kilku kamieniołomach zachowanych częściowo do dziś, choć już nieczynnych, podobnie jak zespół starych pieców wapienniczych. Według danych z 1 stycznia 2010 powierzchnia miasta wynosiła 20,35 km².

Środowisko naturalne

Średnia temperatura roczna wynosi +8,4 °C. Pokrywa śnieżna występuje od grudnia do kwietnia. Duże zróżnicowanie dotyczy termicznych pór roku. Średnie roczne opady atmosferyczne w rejonie Gogolina wynoszą 626 mm dominują wiatry zachodnie.

Podział miasta

Według Krajowego Rejestru Urzędowego Podziału Terytorialnego Kraju częściami Gogolina są:
* Bagno
* Cło
* Filownia
* Karłubiec
* Kocina
* Leopold
* Maszyny
* Podbór
* Strzebniów
* Wajchy
* Wygoda

Nazwa

Nie jest pewne pochodzenie nazwy Gogolin. Według jednej z hipotez wyprowadza się ją od nazwy osobowej Gogoła. Według drugiej pochodzi ona od żyjących niegdyś na okolicznych stawach kaczek zwanych gogołami lub od tak nazwanych niedojrzałych owoców. Według lokalnej tradycji nazwa miejscowości pochodzi od polskiej nazwy rośliny należącej do rodziny różowatych – głogu (Crataegus L.). Dokument papieża Bonifacego VIII wydany 16 lutego 1302 wymienia Gogolin jako „de Ghogolyn”. Ze względu na rolniczy charakter wsi, jej patronem został św. Urban I. Podstawą utrzymania mieszkańców była uprawa ziemi. W 1385 domagali się oni zmniejszenia dziesięciny. W 1417 na Uniwersytet Jagielloński został przyjęty pierwszy student z Gogolina – Dobeslaus de Gogolina.

XVI–XX wiek

Od 1634 do 1852 Gogolin razem ze Strzebniowem należał do rodu von Gaschin z Żyrowej. W 1783 liczył 312 mieszkańców. Rozwój ekonomiczny miejscowości rozpoczął się na początku XIX wieku, kiedy to na skalę przemysłową zaczęto eksploatować miejscowe złoża wapnia i zaczęły powstawać wapienniki. W 1845 było ich 46, a w 1864 już 29. Były one zastępowane przez nowocześniejsze zakłady.
W 1899 w Gogolinie przez Zakon Sióstr Boromeuszek został zbudowany szpital. W latach 1899–1901 wybudowano kościół pw. Najświętszego Serca Pana Jezusa. Był to kościół filialny należący do parafii w Otmęcie, a następnie został samodzielną parafią obejmująca Gogolin.

Dwudziestolecie międzywojenne

Od 1919 Gogolin należał do nowo utworzonej prowincji Górny Śląsk. Prowincja została zlikwidowana w 1938, a 18 stycznia 1941 utworzono ją ponownie.
W 1910 roku 2200 mieszkańców (łącznie ze Strzebniowem) mówiło w języku polskim, 132 w językach polskim i niemieckim, natomiast 965 osób posługiwało się jedynie językiem niemieckim. W wyborach komunalnych w listopadzie 1919 roku 636 głosów oddano na kandydatów z list polskich, co pozwoliło im zdobyć 13 z 18 mandatów. Podczas plebiscytu w 1921 roku w miejscowości uprawnionych do głosowania było 2271 mieszkańców (w tym 560 emigrantów). Za Polską głosowało 955 osób, za Niemcami 1262 osoby. W 1919 r. mieszkańcy założyli tu gniazdo Towarzystwa Gimnastycznego „Sokół”, a także oddział Polskiej Organizacji Wojskowej Górnego Śląska. Po podziale Górnego Śląska wskutek szykan i represji popowstaniowych wyemigrowało do Polski około 300 mieszkańców Gogolina.
W styczniu 1945 urząd pocztowy w Gogolinie władze III Rzeszy ewakuowały do Prudnika. Podczas nalotu na Gogolin został zniszczony budynek ekspozytury pocztowej.
Zdobycie Gogolina 23 marca 1945 przez czewonoarmistów z 4 Gwardyjskiej Armii Pancernej 1 Frontu Ukraińskiego, pozwoliło na włączenie miejscowości w granice Polski Ludowej po rozgromieniu reżimu III Rzeszy.

Czasy polskie

Od 1 grudnia 1945 do 28 września 1954 siedziba gminy Gogolin I i Gogolin II. 15 kwietnia 1945 polska administracja reaktywowała urząd pocztowy w Gogolinie (w styczniu ewakuowany do Prudnika), a 1 stycznia 1967 prawa miejskie.
Od 1987 Gogolin posiada własny herb.
Mieszkańcy Gogolina stanowią około 10,56% populacji powiatu krapkowickiego, co stanowi 0,68% populacji województwa opolskiego.

Liczba mieszkańców miasta

: 1830 – 515
: 1844 – 790
: 1855 – 1362
: 1861 – 1533
: 1885 – 2789
: 1900 – 3218
: 1910 – 3280
: 1933 – 4132
: 1939 – 5073
: 1995 – 6635:
* cmentarz żydowski, ul. Wyzwolenia, z 1852 r. – XIX w.,
* zbiorowa mogiła powstańców śląskich, na cmentarzu katolickim,
* 3 piece szybowe do wypału wapna, ul. Strzelecka, 1874.
Inne zabytki:
* kościół ewangelicko-augsburski, z 1908–1909 r.

Transport

Przez Gogolin przebiega droga krajowa:
* granica państwa z Niemcami – granica państwa z Ukrainą
Sieć uzupełniają drogi wojewódzkie:
* Dębina – Gogolin – Strzelce Opolskie
* Opole – Gogolin – Zdzieszowice – Kędzierzyn-Koźle
* Odrowąż – Gogolin
W 1895 firma Lenz & Co, lokalne samorządy, właściciele papierni w Krapkowicach oraz majątków ziemskich zawiązali spółkę Kolej Prudnicko-Gogolińska z siedzibą w Prudniku, której celem stała się budowa drugorzędnej, normalnotorowej linii lokalnej z Prudnika do Gogolina, na stacjach końcowych stycznej z istniejącymi już w tym czasie liniami państwowymi. Pierwszy odcinek – z Prudnika do Białej Prudnickiej – oddano dla ruchu towarowego 22 października 1896, a już 4 grudnia 1896 oddano do użytku całą linię z Prudnika do Gogolina, zarówno dla ruchu towarowego, jak i osobowego. 28 listopada 2005 w związku z pogarszającym się stanem torów oraz kradzieżami szyn linia została całkowicie zamknięta i wykreślona z wykazu D29. Nie jest przewidywana reaktywacja ruchu pasażerskiego.
}}

Kultura

Gogolin jest znany m.in. z pieśni ludowej Poszła Karolinka do Gogolina, wykonywanej m.in. przez Zespół Pieśni i Tańca „Śląsk”. Do pieśni tej nawiązuje także herb miasta. W dniu 28 maja 1967 przed gmachem Gminnego Centrum Kultury dokonano uroczystego odsłonięcia pomnika Karolinki.

Media lokalne

Prasa

* Tygodnik Krapkowicki

Telewizja

* TV Krapkowice

Portale

* tygodnik-krapkowicki.pl
* nowinykrapkowickie.pl

Religia

Katolickim patronem miasta jest św. Urban I.

Wspólnoty wyznaniowe

Kościół rzymskokatolicki

* parafia Najświętszego Serca Pana Jezusa (ul. Strzelecka 30)
** kościół Najświętszego Serca Pana Jezusa (ul. Strzelecka 30)
* parafia św. Anny i św. Joachima (ul. Krapkowicka 102)
** kościół św. Anny i św. Joachima (ul. Krapkowicka 102)

Kościół Ewangelicko-Augsburski w RP

* kościół ewangelicko-augsburski (filia parafii w Opolu, ul. Kościelna 3)

Cmentarze

* Cmentarz parafialny (ul. Szpitalna)
* Cmentarz (ul. Kasztanowa 94)
* Cmentarz żydowski (ul. Wyzwolenia 10-18)

Współpraca międzynarodowa

Ludzie związani z Gogolinem

Przypisy

Bibliografia

*
*
*
*
*
*

Linki zewnętrzne

*
*
*
* [http://www.sztetl.org.pl/pl/article/gogolin/5,historia/ Historia Żydów w Gogolinie] na portalu Wirtualny Sztetl
*
Kategoria:Miasta w województwie opolskim
Kategoria:Miasta w Polsce, którym nadano prawa miejskie w XX wieku

Najnowsze aktualności: