Glioksysom
Glioksysomy to organella występujące w komórkach liścieni, bielma oraz w warstwie aleuronowej roślin, a także w niektórych grzybach. Strukturalnie są one podobne do peroksysomów i mają kształt okrągły lub owalny, z średnicą od 0,1 do 1,5 μm. Glioksysomy są otoczone pojedynczą błoną białkowo-lipidową i pełnią kluczowe funkcje w metabolizmie roślin.
Funkcje
Glioksysomy odgrywają istotną rolę w mobilizacji tłuszczów podczas kiełkowania roślin. Umożliwiają one przekształcanie lipidów w cukry poprzez cykl glioksalanowy, co jest niezbędne do budowy struktur komórkowych kiełkujących roślin. Kluczowe enzymy glioksysomów, takie jak liaza izocytrynianowa i syntaza jabłczanowa, katalizują reakcje β-oksydacji oraz części reakcji cyklu TCA. Dzięki izolacji tych procesów od mitochondriów, efektywnie przekształcają tłuszcze w cukry, z czego większość węgla trafia do wytwarzanej sacharozy.
Biogeneza
Podczas kiełkowania roślin następuje wzrost aktywności glioksysomów, co jest uzależnione od lokalizacji materiałów zapasowych. Glioksysomy są obecne w komórkach na końcu dojrzewania nasion, a ich liczba i aktywność wzrastają w trakcie kiełkowania. Obserwacje wykazały, że w ciągu 48 godzin od rozpoczęcia kiełkowania objętość glioksysomów wzrasta siedmiokrotnie. W tym czasie dochodzi do intensywnego importu białek i syntezy fosfolipidów. W miarę wyczerpywania się lipidów, glioksysomy zanikają w tkankach niefotosyntetyzujących. W roślinach kiełkujących epigeicznie glioksysomy przekształcają się w peroksysomy liściowe, gdzie zmienia się ich funkcja oraz aktywność enzymatyczna.
Podsumowanie
- Glioksysomy to organella kluczowe dla metabolizmu roślin, szczególnie podczas kiełkowania.
- Przekształcają lipidy w cukry, co jest niezbędne do rozwoju kiełkujących roślin.
- Wzrost aktywności glioksysomów jest zauważalny podczas kiełkowania, co może obejmować zarówno wzrost liczby organelli, jak i ich objętości.
- Podczas wyczerpywania zasobów lipidowych glioksysomy zanikają, a ich funkcja zmienia się w peroksysomy liściowe w miarę przechodzenia do fotosyntezy.
