Gilgamesz – Król Uruk
Gilgamesz, znany również jako Bilgamesz, był legendarnym królem sumeryjskiego miasta Uruk. Jego postać pojawia się w wielu sumeryjskich utworach literackich, które stały się podstawą akadyjskiego Eposu o Gilgameszu.
Imię i Pochodzenie
Wczesne teksty mezopotamskie dokumentują imię Bilgamesz, które niekoniecznie było nadane mu przy narodzinach, ale prawdopodobnie przy objęciu tronu. Interpretacje tego imienia obejmują zarówno znaczenie „starzec jest młodzieńczy”, jak i próbę fonetycznego odwzorowania z innego języka. W późniejszych tekstach pojawia się skrócona forma imienia oraz różne zapisy, z których najbardziej znany jest akadyjski Gilgameš.
Według wersji standardowej Eposu o Gilgameszu, Gilgamesz był „w dwóch trzecich bogiem, w jednej trzeciej człowiekiem”, synem bogini Ninsun i króla Lugalbandy. W Sumeryjskiej liście królów wymieniani są jako kolejni władcy dynastii Uruk. Gilgamesz miał syna Urlugal i wnuka Utulkalama.
Legendarny Gilgamesz
Gilgamesz jest bohaterem wielu sumeryjskich eposów, które przetrwały do dziś i są datowane na pierwszą połowę II tys. p.n.e. Najstarsze znane fragmenty Eposu o Gilgameszu pochodzą z I w. p.n.e.
Postać w Innych Źródłach
W późniejszych tekstach, takich jak aramejska Księga Gigantów oraz prace antycznego autora Aeliana, Gilgamesz pojawia się w kontekście różnych legend. Wspomniany jest również przez egzegetę Theodora Bar Qoni w VII w. n.e.
Gilgamesz w Kulturze Popularnej
- W grach: Final Fantasy, Devil May Cry, Civilization.
- W literaturze: wiersz Zbigniewa Herberta i adaptacja prozatorska Marty Pycior.
- W muzyce: japoński zespół Girugamesh oraz utwory zespołów DragonForce i Rotting Christ.
Podsumowanie
Gilgamesz, jako postać literacka, ma znaczący wpływ na kulturę i sztukę, zarówno w starożytności, jak i współczesności. Jego legenda inspiruje artystów i twórców do dnia dzisiejszego, a epos pozostaje jednym z najważniejszych dzieł literackich w historii.
