Gildie w średniowiecznej Europie
Gildia, znana również jako konfraternia, to stowarzyszenie funkcjonujące w średniowiecznej Europie w celach obronnych, religijnych lub towarzyskich. W XI wieku kupiectwo stało się najbogatszą warstwą miejską, co skłoniło kupców do organizowania się w gildie w celu zabezpieczenia swoich interesów i minimalizacji ryzyka handlowego. Nazwa „giełda” w Polsce wywodzi się z dolnoniemieckiego „die Gilde” oraz staroskandynawskiego „gildi”, oznaczającego zebranie lub stowarzyszenie.
Gildie kupieckie
Gildie kupieckie istniały w Polsce od czasów przedlokacyjnych do XIX wieku, kiedy to zostały zastąpione przez nowoczesne organizacje. Występowały w dużych miastach, takich jak Kraków, Lwów czy Gdańsk. Gildie te dzieliły się na:
- Gildie ogólne – łączyły kupców różnych specjalności.
- Gildie wyspecjalizowane – skupiały kupców o określonej specjalizacji (np. handel solą).
- Gildie według kierunku handlu – organizowały kupców według regionów, z którymi handlowali.
Gildie rzemieślnicze
Gildie rzemieślnicze, obecnie znane jako cechy rzemiosł, miały na celu ochronę interesów rzemieślników, takich jak złotnicy czy piekarze. Umożliwiały one ustanowienie monopolu na dany zawód. W XV wieku w Krakowie istniało 60 gildii, a w Toruniu w 1650 roku liczba ta wzrosła do 70.
Gildie malarzy
W gildiach malarzy nowi artyści rozpoczynali swoją karierę jako terminatorzy. Po sześcioletniej nauce, prezentowali swoje dzieła, aby uzyskać tytuł mistrza i otworzyć własny warsztat. W miastach takich jak Antwerpia, cechy malarzy prowadziły własne archiwa, a w XVI wieku zaczęto używać terminu „artysta” zamiast „rzemieślnik” w dokumentach gildii.
Podsumowanie
Gildie odgrywały kluczową rolę w średniowiecznej Europie, wspierając zarówno kupców, jak i rzemieślników w ich dążeniu do zabezpieczenia interesów gospodarczych i zawodowych.
