Gigantyzm
Gigantyzm to stan charakteryzujący się nadmiernym wzrostem ciała, wynikającym z powiększenia kości i masy tkanek, który znacząco przekracza normy dla danej rasy. U ludzi gigantyzm definiuje się jako wzrost powyżej 97 centyla dla danej populacji i może być spowodowany różnymi schorzeniami, w tym zespołem Marfana, zespołem Beckwitha i Wiedemanna oraz zespołem Sotosa.
Gigantyzm przysadkowy
Gigantyzm przysadkowy jest skutkiem nadczynności przysadki mózgowej, która prowadzi do nadprodukcji hormonu wzrostu. Przyczyną może być gruczolak przysadki lub nadmierne pobudzenie przez hormon GHRH. Wzrost jest równomierny, a wiek kostny pozostaje prawidłowy. Często pierwszym objawem jest ubytek bocznego pola widzenia, spowodowany uciskiem gruczolaka na nerwy wzrokowe. Diagnostyka obejmuje oznaczanie poziomu hormonu wzrostu oraz IGF-I, a w przypadku podejrzenia gruczolaka – rezonans magnetyczny w okolicy przysadki.
Gigantyzm eunuchoidalny
Gigantyzm eunuchoidalny wynika z niedoboru hormonów płciowych, co prowadzi do opóźnienia kostnienia chrząstek nasadowych. To zjawisko jest spowodowane obniżonym poziomem estrogenów, co wpływa na mineralizację kości. Wzrost w tym przypadku objawia się później, a wiek kostny oraz dojrzewanie płciowe są opóźnione.
Gigantyzm gatunkowy
W przypadku zwierząt gigantyzm gatunkowy jest adaptacją do środowiska, wynikającą z doboru naturalnego, gdzie większe rozmiary chroniły przed drapieżnikami. Gigantyzm ten dotyczy całych gatunków i może przyjmować różne formy, takie jak:
- Gigantyzm głębinowy (abisalny) – występujący u niektórych gatunków głębinowych, głównie głowonogów.
- Gigantyzm wyspowy (insularny) – dotyczy gatunków żyjących na wyspach, które podlegają specyficznym presjom ewolucyjnym.
Gigantyzm gatunkowy odnosi się do względnej wielkości w porównaniu do pokrewnych gatunków żyjących na kontynencie, u których osobniki są zazwyczaj mniejsze. Przeciwieństwem gigantyzmu wyspowego jest karłowacenie wyspowe.
