Gibereliny
Gibereliny (GA1-GAn) to fitohormony, które odgrywają kluczową rolę w regulacji wzrostu i dojrzewania roślin. Najczęściej występującą gibereliną jest kwas giberelinowy (GA3).
Biosynteza giberelin
Gibereliny są syntetyzowane z acetylo-CoA. Proces biosyntezy obejmuje szereg reakcji chemicznych, prowadzących do powstania aldehydu gibereliny GA12, który jest wspólnym prekursorem dla wszystkich giberelin. Główne miejsca syntezy giberelin to:
- Wierzchołki korzeni
- Najmłodsze liście
- Pędy roślin dwuliściennych
- Części kwiatów (pręciki)
- Rozwijające się nasiona
Działanie giberelin
Gibereliny mają różnorodne efekty w roślinach, w tym:
- Stymulacja trawienia bielma: Gibereliny zwiększają produkcję α-amylazy w nasionach zbóż, co przyspiesza kiełkowanie.
- Wzrost wydłużeniowy: Gibereliny zwiększają plastyczność ścian komórkowych, co sprzyja wydłużaniu pędów.
- Udział w wychodzeniu nasion ze stanu spoczynku: Gibereliny wspomagają proces stratyfikacji i kiełkowania.
- Rozmnażanie roślin: Gibereliny wpływają na żywotność pyłku i zygoty oraz na rozwój kwiatów.
- Indukcja kwitnienia: Gibereliny mogą zastępować działanie światła lub niskiej temperatury, co wpływa na kwitnienie.
Formy występowania giberelin
W roślinach występują trzy chemicznie różne formy giberelin:
- Wolne związki
- Kompleksy typu glikozydów lub estrów glikozydowych
- Gibereliny związane z białkiem
Rola giberelin związanych z glikozydami nie jest do końca poznana, ale mogą one uczestniczyć w transporcie i magazynowaniu tych związków w roślinach.
Odkrycie giberelin
Gibereliny zostały po raz pierwszy odkryte w Japonii z grzyba Gibberella fujikuroi, który powodował nadmierny wzrost roślin ryżu. Od tego czasu zidentyfikowano ponad 100 różnych giberelin.
Podsumowanie
Gibereliny to kluczowe hormony roślinne, które wpływają na wiele procesów wzrostu i rozwoju, takich jak kiełkowanie, wydłużanie pędów, indukcja kwitnienia oraz rozmnażanie. Ich biosynteza i działanie są przedmiotem licznych badań, co przyczynia się do lepszego zrozumienia ich roli w biologii roślin.
