Georges Jacques Danton
Georges Jacques Danton (ur. 26 października 1759, zm. 5 kwietnia 1794) był kluczowym przywódcą rewolucji francuskiej. W latach 1789-1790 był adwokatem, a od 1792 roku pełnił funkcję ministra sprawiedliwości oraz kierował Komitetem Ocalenia Publicznego. Danton był znany zarówno jako „tytan rewolucji”, jak i „szlachetny dzikus”.
Życiorys
Młodość
Danton pochodził z ubogiej rodziny i zdobył wykształcenie w Troyes. Już w wieku 15 lat brał udział w koronacji Ludwika XVI. Po ukończeniu studiów prawniczych w Paryżu otworzył biuro adwokackie, zmieniając nazwisko na d’Anton, które po wybuchu rewolucji wróciło do pierwotnej formy.
Rewolucja
Danton zaangażował się w rewolucję przy wycofaniu Regimentu Flandryjskiego. Jego popularność wzrosła dzięki wystąpieniom w Zgromadzeniu Narodowym, w których krytykował korupcję. W 1792 roku, jako minister sprawiedliwości, był faktycznym liderem rządu rewolucyjnego. Jego słynne słowa o odwadze na przededniu I wojny koalicyjnej stały się legendarne.
Pobrany w 1793 roku z Louise Gély, Danton zainicjował powstanie Trybunału Rewolucyjnego i walczył z kontrrewolucją. Z czasem przeszedł na pozycje umiarkowane, prowadząc działania sprzyjające nowej burżuazji. Na przełomie 1793 i 1794 stanął na czele frakcji dantonistów, promując politykę zgody narodowej.
Śmierć
W 1794 roku, w czasie terroru jakobińskiego, Danton został oskarżony o spisek przeciw rządowi i aresztowany. Po procesie, mimo solidnej obrony, został skazany na śmierć i zgilotynowany. Jego ostatnie słowa brzmiały: „Nie zapomnij pokazać im mojej głowy. Warta jest tego”.
Oceny
Danton budził kontrowersje w ocenie jego postaci. Jego działania były przedmiotem sporów między apologetami a krytykami. Współczesne oceny wskazują na jego rewolucyjny patriotyzm oraz umiejętności polityczne, mimo zarzutów o demagogię i korupcję.
W literaturze
Danton jest bohaterem wielu dzieł literackich, w tym powieści „Jakobini” Teodora Jeske-Choińskiego oraz dramatu „Sprawa Dantona” Stanisławy Przybyszewskiej, na podstawie którego powstał film w reżyserii Andrzeja Wajdy.
