Geminidy – Rój Meteorów
Geminidy (004 GEM) to rój meteorów, który ma swój radiant w okolicy Kastora, jednej z najjaśniejszych gwiazd w gwiazdozbiorze Bliźniąt. Rój ten powstał w wyniku rozpadu planetoidy (3200) Phaethon, obiektu o średnicy 5 km, który zbliża się do Słońca co 1,43 lat.
Obserwacje i Aktywność
Maksimum aktywności Geminidów przypada na 13-14 grudnia, jednak są one widoczne od 4 do 17 grudnia. W tym okresie można zaobserwować około 120-130 meteoroidów na godzinę. W 2004 roku odnotowano dwa szczyty aktywności, co wskazuje na zmienność roju.
Historia Obserwacji
- Przed XIX wiekiem brak wzmianki o Geminidach.
- Pierwsze obserwacje Geminidów dokonał belgijski astronom A. Quetelet w nocy z 12 na 13 grudnia 1830 roku.
- Od 1862 roku rój był regularnie obserwowany przez Williama Denninga.
Ciało Macierzyste
Planetoida (3200) Phaethon została odkryta w 1983 roku przez satelitę IRAS. Uważa się, że jest to jądro starej komety, które ewoluowało szybciej niż inne komety z powodu krótkiego okresu obiegu i bliskości do Słońca. Wysoka temperatura w peryhelium (1100 K) powoduje sublimację i erozję, co wpływa na właściwości Geminidów.
Ewolucja Raju
Model Geminidów opracowany w 1993 roku sugeruje, że cząstki wyrzucone z Phaetona około 1000 lat temu przekształciły się w obecny rój. Zjawisko to było przyspieszone przez perturbacje planetarne. Jeszcze 500 lat temu orbita Geminidów przecinała się z orbitą Wenus, a dopiero około 200 lat temu z orbitą Ziemi, co tłumaczy brak wcześniejszych obserwacji.
Obserwacje w Polsce
Rój Geminidów jest dobrze widoczny w polskich warunkach. Radiant roju znajduje się nisko nad horyzontem wieczorem, a po godzinie 18 UT osiąga wysokość 20 stopni. Najlepsze warunki do obserwacji występują około 1 UT, gdy radiant jest na wysokości ponad 70 stopni. Obserwacje można prowadzić do świtu, kiedy to radiant wznosi się na 30 stopni nad horyzontem.
