Galicyzm

Galicyzm

Galicyzm to termin odnoszący się do wyrazów lub zwrotów zapożyczonych z języka francuskiego, które zaczęły pojawiać się w polszczyźnie w XVII i XVIII wieku. Zjawisko to było związane z popularnością języka francuskiego oraz z bliskimi relacjami między Polską a Francją. Galicyzmy były szczególnie obecne wśród arystokracji i szlachty, gdzie często stosowano francuskie słowa i wyrażenia w codziennych rozmowach.

Historia

Pojawienie się galicyzmów w języku polskim datuje się na XVII wiek, kiedy to królowa Maria Ludwika przyczyniła się do popularyzacji francuskiego stylu życia oraz mowy. Kolejni władcy, tacy jak Jan III Sobieski czy Stanisław Leszczyński, również promowali francuską kulturę. W XVIII wieku, za czasów Stanisława Augusta Poniatowskiego, francuszczyzna stała się dominującym językiem na polskich dworach. Po odzyskaniu niepodległości w 1918 roku, francuskie zwroty były powszechnie używane w arystokratycznych kręgach. Mimo zmian politycznych, galicyzmy przetrwały, chociaż w XX wieku ich popularność uległa osłabieniu na rzecz anglicyzmów.

Przykłady galicyzmów

• Kuchnia:
  • Beszamel (fr. béchamel)
  • Krokiet (fr. croquette)
  • Bagietka (fr. baguette)
  • Majonez (fr. mayonnaise)
  • Konfitura (fr. confiture)
  • Korniszon (fr. cornichon)
• Relacje damsko-męskie:
  • Amant (fr. amant)
  • Kokietka (fr. coquette)
  • Randka (fr. rendez-vous)
  • Mezalians (fr. mésalliance)
  • Romans (fr. romance)
• Sztuka i rozrywka:
  • Afisz (fr. affiche)
  • Maska (fr. masque)
  • Gaża (fr. gage)
  • Żongler (fr. jongleur)
  • Awangarda (fr. avant-garde)
• Moda:
  • Perfumy (fr. parfum)
  • Makijaż (fr. maquillage)
  • Kostium (fr. costume)
  • Baleriny (fr. ballerines)
  • Krawat (fr. cravate)
• Umeblowanie:
  • Fotel (fr. fauteuil)
  • Komoda (fr. commode)
  • Sofa (fr. sofa)
  • Lustro (fr. lustre)
  • Żyrandol (fr. girandole)
• Życie polityczne:
  • Konsul (fr. consul)
  • Ambasador (fr. ambassadeur)
  • Mediacja (fr. médiation)
  • Arbitraż (fr. arbitrage)

Galicyzmy pozostają istotnym elementem polskiego języka, a ich obecność świadczy o historycznych i kulturowych powiązaniach Polski z Francją.