Galaktyka Wir (Messier 51)
Galaktyka Wir, znana również jako Messier 51 (M51) lub NGC 5194, jest spiralną galaktyką położoną w odległości około 23 milionów lat świetlnych w gwiazdozbiorze Psów Gończych. Została odkryta przez Charles’a Messiera w 1773 roku.
Charakterystyka fizyczna
Galaktyka Wir jest odległa o 7,1 miliona parseków od Ziemi i charakteryzuje się jasnością 8,96. Jej rozmiary wynoszą 11,2’ × 6,9’, a średnica to około 60 tysięcy lat świetlnych. Posiada masę około 160 miliardów mas Słońca i należy do galaktyk Seyferta typu 2 oraz grupy galaktyk M101.
Oddziaływanie grawitacyjne z NGC 5195
Galaktyka Wir ma towarzyszącą galaktykę NGC 5195, która znajduje się na końcu jednego z jej ramion spiralnych. Obie galaktyki oddziałują grawitacyjnie, co zaowocowało powstaniem mostu gwiezdnego między nimi. Uważa się, że interakcja ta miała miejsce od 500 do 600 milionów lat temu, co przyczyniło się do zwiększenia aktywności gwiazdotwórczej w ramionach spiralnych Galaktyki Wir.
Odkrycie i obserwacje
Galaktyka Wir została opisana przez Charles’a Messiera jako „ledwo widoczna mgławica bez gwiazd”. Jej towarzysząca galaktyka NGC 5195 została odkryta w 1781 roku przez Pierre Méchaina. W 1845 roku William Parsons jako pierwszy zaobserwował spiralną strukturę Galaktyki Wir przy użyciu teleskopu Lewiatan z Parsonstown. Dopiero w 1929 roku Edwin Hubble potwierdził, że tego rodzaju mgławice są odrębnymi galaktykami.
Supernowe
W Galaktyce Wir zarejestrowano trzy przypadki supernowych:
- SN 1994I: Supernowa typu Ic, zaobserwowana 4 kwietnia 1994, z maksymalną jasnością 12,9.
- SN 2005cs: Supernowa typu II-P, zaobserwowana 28 czerwca 2005, z jasnością 14, przydatna do oszacowania odległości do Galaktyki M51.
- SN 2011dh: Supernowa typu II-P, zaobserwowana 1 czerwca 2011.
Kandydat na egzoplanetę
W 2020 roku w Galaktyce Wir odkryto kandydata na egzoplanetę, M51-ULS-1b, poprzez obserwację zaćmień masywnego rentgenowskiego układu podwójnego. Po potwierdzeniu, byłaby to pierwsza znana planeta poza Drogą Mleczną. Układ ten składa się z młodej i masywnej gwiazdy neutronowej lub czarnej dziury oraz towarzyszącej gwiazdy.
