„`html
Gaj Wielki
Gaj Wielki to wieś w Polsce, położona w województwie wielkopolskim, w powiecie szamotulskim, w gminie Kaźmierz. Znajduje się 18 km na południe od Szamotuł, przy drodze krajowej nr 92, prowadzącej z Poznania do Świecka.
Historia
Wieś została po raz pierwszy wymieniona w dokumentach w 1383 roku. W latach 1954–1959 była siedzibą władz gromady Gaj Wielki, a po jej zniesieniu weszła w skład gromady Grzebienisko. W latach 1975–1998 administracyjnie należała do województwa poznańskiego.
W Gaju Wielkim znajdowały się osady wczesnohistoryczne, co potwierdzają odkryte naczynia i ozdoby. Wywodził się stąd ród Skórów, którego najsłynniejszym przedstawicielem był Piotr Skóra, kasztelan kaliski, który odegrał istotną rolę w negocjacjach pokoju toruńskiego w 1466 roku.
W XIX wieku wieś należała do rodziny Hebanowskich, z której pochodził architekt Stanisław Hebanowski, autor wielu pałaców w Wielkopolsce. W 1939 roku majątek składał się z 1483 ha ziemi i obejmował cegielnię oraz gorzelnię.
Zabytki
- Dworek z końca XVIII wieku o konstrukcji szachulcowej z dwiema oficynami z XIX i XX wieku.
- Pozostałości parku krajobrazowego z XIX wieku.
- Budynek dawnej poczty konnej z połowy XIX wieku, służący jako stacja zmiany koni na trasie z Poznania do Berlina.
W 1980 roku uruchomiono niewielką kopalnię ropy naftowej na północny wschód od wsi. Nowa kaplica pw. Matki Boskiej z Lourdes została wzniesiona w latach 1979-1981.
W Gaju Wielkim urodził się prof. Wacław Strykowski, specjalista w zakresie technologii kształcenia i pedagogiki medialnej.
Podsumowanie
Gaj Wielki to wieś o bogatej historii, znana z architektury oraz związku z ważnymi postaciami historycznymi. Oferuje ciekawe zabytki oraz zachowane elementy dziedzictwa kulturowego.
„`
