Fundacja: Definicja i Charakterystyka
Fundacja to forma prawna organizacji pozarządowej, która opiera się na kapitale przeznaczonym na określony cel oraz statucie regulującym jego wykorzystanie. Jest to osobna jednostka prawna, co oznacza, że nie ma członków, a jej działalnością kieruje fundator.
Rodzaje Fundacji
Fundacje można klasyfikować według różnych kryteriów:
- Ze względu na fundatora:
- Prywatne – prowadzone przez osoby fizyczne.
- Korporacyjne – prowadzone przez przedsiębiorstwa.
- Publiczne – zarządzane przez administrację publiczną.
- Ze względu na cel:
- Pożytku publicznego – realizujące cele społeczne.
- Pożytku własnego – skupione na celach prywatnych.
- Pożytku mieszanego – łączące cele społeczne i PR.
- Ze względu na sposób działania:
- Grantodawcze – finansujące inne organizacje.
- Operacyjne – realizujące własne projekty.
- Ze względu na pochodzenie majątku:
- Kapitałowe – dysponujące własnym majątkiem.
- Żebracze – pozyskujące fundusze zewnętrzne.
- Ze względu na odbiorcę:
- Służebne – działające na rzecz potrzebujących.
- Obywatelskie – promujące dobro wspólne.
- Interesu grupowego – reprezentujące konkretne grupy.
- Ze względu na obszar działalności:
- Międzynarodowe – działające w różnych krajach.
- Krajowe – funkcjonujące w obrębie jednego kraju.
- Lokalne – angażujące się w społeczności lokalne.
Fundacje w Polsce
W Polsce fundacje regulowane są przez ustawę z dnia 6 kwietnia 1984 r. Warunkiem ich powstania jest akt fundacyjny oraz rejestracja w sądzie. Fundacje mogą prowadzić działalność naukową i badawczą, a w 2010 roku w rejestrze REGON było zarejestrowanych 12 tys. fundacji.
Fundacja Rodzinna
Fundacja rodzinna, wprowadzona w Polsce od 2023 roku, umożliwia osobom fizycznym zabezpieczenie majątku rodzinnego oraz planowanie sukcesji. Wymaga wniesienia majątku o wartości co najmniej 100 tys. zł i nie może prowadzić działalności gospodarczej o charakterze spekulacyjnym. Główne organy fundacji to zarząd, zgromadzenie beneficjentów i rada nadzorcza. Fundacja rodzinna korzysta z preferencyjnego opodatkowania, a przekazywanie środków beneficjentom wiąże się z opodatkowaniem CIT 15% oraz zwolnieniami z podatku PIT dla najbliższej rodziny.
