Fuga (Spoina)
Fuga, znana również jako spoina, to złącze wypełniające przestrzenie między elementami muru, które współtworzy jego lico. Oprócz funkcji konstrukcyjnych, fuga ma także znaczenie estetyczne, wpływając na wzór oraz rozmieszczenie spoin na powierzchni murów czy podłóg.
Rodzaje spoin
- Spoina w murze pomiędzy cegłami w wątku murarskim
- Spoina między płytkami ceramicznymi na ścianie lub podłodze
- Szczelina dylatacyjna, utworzona celowo w budynku lub jego elemencie
- Wyżłobienie w desce do połączenia wzdłużnego, np. w boazerii
Cechy charakterystyczne
- Grubość: Współczesne spoiny mają grubość 1-2 cm, co jest zbliżone do wartości stosowanych w średniowieczu (1 cm w architekturze romańskiej, 1,5-1,8 cm w gotyku). W starożytności spoiny były grubsze (3-4 cm w Rzymie, 8 cm w Bizancjum).
- Kolor: Zależy od składu zaprawy, a szczególnie od użytych domieszek.
- Kształt: Spoina może mieć różne formy, takie jak płaska, wklęsła lub wypukła, co wpływa na grę światłocieni i estetykę elewacji.
Materiał
W starożytności spoiny produkowano z zaprawy wapiennej, często z dodatkami, takimi jak mączka ceglana czy popiół, co umożliwiało uzyskanie różnorodnych kolorów. W średniowieczu spoiny w murach ceglanych bielono dla podkreślenia kontrastu. Od XIX wieku, wraz z rosnącym stosowaniem zapraw cementowych, które miały kolor szary, pojawiły się również różne zabarwienia, w tym czarne i niebieskie.
Podsumowanie
Fuga jest istotnym elementem budowlanym, który pełni zarówno funkcje konstrukcyjne, jak i estetyczne. Jej różnorodność w kształcie, grubości i kolorze wpływa na wygląd całej konstrukcji, a także na trwałość wykonania. W miarę rozwoju technik budowlanych, zmieniały się również materiały używane do produkcji spoin.
Bibliografia
- Zdzisław Mączeński, „Fuga w architekturze”.
