Fryderyk Józef Moszyński
Fryderyk Józef Jan Kanty Moszyński (1738-1817) był ważną postacią w I Rzeczypospolitej. Urodził się 14 marca 1738 roku w Dreźnie, jako syn Jana Kantego i Fryderyki Augusty, nieślubnej córki Augusta II Mocnego. Był generałem lejtnantem wojsk koronnych, referendarzem wielkim litewskim oraz marszałkiem wielkim koronnym w latach 1793-1795. Pełnił także wiele innych ról, w tym wicekomendanta Szkoły Rycerskiej oraz starosty.
Życie i kariera
Moszyński rozpoczął swoją publiczną działalność od nominacji na pułkownika w regimencie piechoty saskiej. W wieku 16 lat został pułkownikiem wojsk koronnych. Po objęciu starostwa nowokorczyńskiego w 1762 roku, szybko zdobywał majątek i pełnił liczne funkcje publiczne. Był posłem na sejm z ziemi sandomierskiej oraz współpracował z Antonim Tyzenhauzem jako doradca finansowy króla.
- 1768 – podkomendant korpusu kadetów
- 1770 – odznaczenie Orderem Świętego Stanisława
- 1771 – mianowanie oboźnym wielkim litewskim
- 1778 – członek Departamentu Skarbu Rady Nieustającej
- 1781 – świecki sekretarz wielki litewski
- 1788 – poseł województwa bracławskiego na Sejm Czteroletni
- 1789 – członek Deputacji do Formy Rządu
Był znany jako ekspert w dziedzinie ekonomii, biorąc udział w opracowywaniu projektów mających na celu poprawę sytuacji gospodarczej Rzeczypospolitej. Wprowadził pierwszy powszechny spis ludności w Polsce, znany jako „Lustracja dymów i podanie ludności”.
Konfederacje i późniejsze życie
W 1792 roku przystąpił do konfederacji targowickiej, a w 1794 roku, podczas insurekcji kościuszkowskiej, został zaatakowany przez tłum, lecz uratował się dzięki interwencji Ignacego Wyssogoty Zakrzewskiego. Po zakończeniu kariery politycznej osiedlił się w swoich dobrach wołyńskich.
Moszyński był dwukrotnie żonaty, lecz zmarł bezpotomnie 21 stycznia 1817 roku w Kijowie, pozostawiając po sobie znaczący ślad w historii Polski.
Przypisy i literatura
Więcej informacji na temat Fryderyka Józefa Moszyńskiego można znaleźć w publikacjach:
- Piotr Biliński, Moszyńscy. Studium z dziejów łoniowskiej linii rodu w XIX w.
- Andrzej Zahorski i Małgorzata Złomska, Polski Słownik Biograficzny.
Linki zewnętrzne
[Dzieła Fryderyka Józefa Moszyńskiego w bibliotece Polona](https://polona.pl/search/?filters=public:1,creator:%22Moszy%C5%84ski,_Fryderyk_J%C3%B3zef_(1738–1817)%22)
