Fruktoza – Cukier Owocowy
Fruktoza, znana jako cukier owocowy, to organiczny związek chemiczny z grupy ketoz. Naturalnie występuje w owocach, miodzie i nektarze kwiatów. W składzie wielu di-, oligo- i polisacharydów, takich jak sacharoza czy rafinoza, fruktoza pełni istotną rolę.
Właściwości Fizyczne
W temperaturze pokojowej fruktoza ma postać białej substancji krystalicznej, topnieje w temperaturze około 100 °C i dobrze rozpuszcza się w wodzie (778 g/l). Charakteryzuje się słodszym smakiem niż sacharoza i glukoza.
Źródła Fruktozy
- Naturalne źródła: owoce, miód, nektar kwiatów.
- Fruktoza nie jest produkowana przez organizm ludzki.
Badania wskazują na negatywne skutki spożywania fruktozy, ponieważ aktywuje ośrodki nagrody w mózgu, nie zapewniając uczucia sytości, co może prowadzić do problemów zdrowotnych, takich jak otyłość czy cukrzyca.
Zastosowanie Fruktozy
Fruktoza jest wykorzystywana w:
- Przemyśle spożywczym jako substytut cukru.
- Przemyśle farmaceutycznym jako substrat.
- Dietach diabetyków ze względu na niski indeks glikemiczny.
Metabolizm Fruktozy
Metabolizm fruktozy różni się w mięśniach, tkance tłuszczowej i wątrobie:
- W mięśniach i tkance tłuszczowej fruktoza przekształca się w fruktozo-6-fosforan, wchodząc do glikolizy.
- W wątrobie przekształca się w fruktozo-1-fosforan, który następnie jest rozkładany do związków wchodzących do glikolizy.
Szkodliwość Fruktozy
Nadmiar fruktozy w diecie może prowadzić do:
- Niealkoholowego stłuszczenia wątroby.
- Wzrostu produkcji kwasu moczowego, co może skutkować dną moczanową.
- Otyłości i cukrzycy typu 2 przez zmniejszenie wrażliwości na insulinę.
- Zaostrzenia zespołu metabolicznego, zwiększając ryzyko chorób sercowo-naczyniowych.
Brak enzymów metabolizujących fruktozę może prowadzić do fruktozurii lub nietolerancji fruktozy.
