Franciszek Jan Smolka
Franciszek Jan Smolka (ur. 5 listopada 1810 w Kałuszu, zm. 5 listopada 1899 we Lwowie) był polskim prawnikiem, politykiem oraz działaczem niepodległościowym. Pełnił funkcje prezydenta Sejmu Ustawodawczego w Kromieryżu, a także posła do Sejmu Krajowego Galicji. Był twórcą Kopca Unii Lubelskiej we Lwowie.
Życiorys
Smolka zdobył wykształcenie w gimnazjum dominikanów oraz na Uniwersytecie Lwowskim, gdzie w 1834 uzyskał stopień doktora praw. Od 1834 roku był aktywnym członkiem tajnych organizacji niepodległościowych, a po 1848 roku uczestniczył w działalności Komitetu Narodowego i Rady Narodowej we Lwowie, gdzie zaangażował się w walkę o swobody narodowe.
W marcu 1848 roku uczestniczył w formułowaniu adresu do cesarza, w którym domagano się przywrócenia swobód obywatelskich. Smolka był również porucznikiem w Gwardii Narodowej oraz członkiem Komisji Konstytucyjnej. Po 1849 roku, mimo niepowodzeń finansowych, pozostawał aktywny w polityce, przewodząc frakcji demokratycznej w parlamencie.
Działalność polityczna
- Wiceprezydent Izby Poselskiej Rady Państwa (1879-1881).
- Prezydent Izby Poselskiej w kilku kadencjach (1881-1893).
- Dożywotni członek austriackiej Izby Panów (od 1893).
Smolka był znany z umiejętności rozwiązywania kwestii proceduralnych oraz z autorytetu, którym cieszył się w Izbie. Jego działalność polityczna zmieniała się z czasem, przesuwając się od opozycji do współpracy z konserwatystami.
Rodzina i życie prywatne
Pochodził z rodziny o korzeniach śląskich i węgierskich. W 1840 roku ożenił się z Leokadią Bäcker von Salzheim i miał trzech potomków. Jego ojciec był oficerem w armii austriackiej, a matka pochodziła z węgierskiej rodziny.
Wyróżnienia i upamiętnienie
Smolka był członkiem honorowym Towarzystwa Muzeum Narodowego Polskiego w Rapperswilu. W Lwowie odsłonięto pomnik jego imienia, który jednak został zniszczony podczas II wojny światowej. Ulice w różnych miastach, takich jak Iława czy Przemyśl, noszą jego imię.
Prace Franciszka Smolki
- Ludy Austrii, Lwów 1848
- Politische Briefe iiber Russland und Polen, Lwów 1868-1869
- Autriche et Russie, Paryż 1869
- Politische Briefe, Lwów 1876
Franciszek Jan Smolka pozostaje postacią znaczącą dla historii polskiego ruchu niepodległościowego oraz życia politycznego Galicji w XIX wieku.
